Moje róże – moja pasja

Zapach a odporność na choroby

Pisałem wcześniej, na przykład w artykule * Zapach u róż * że rośliny dotknięte chorobą, a zwłaszcza czarną plamistością pachną słabiej bądź w ogóle nie pachną. Okazuje się że choroby grzybowe powodują utratę zapachu. Ale jest też druga strona tego medalu. Gen odpowiedzialny za zapach jest skorelowany z innym, który odpowiada za podatność róż na choroby grzybowe. Powiedzmy o tym szerzej posiłkując się opiniami hodowców.

Jedną z cech róży, której większość miłośników oczekuje, jest zapach. Zobaczmy jak zachowuje się ktoś , kto zobaczy różę w pełnym rozkwicie. Najpierw będzie okrzyk zachwytu nad kolorem lub ogólnie pięknem, ale nieuchronnie głowa pochyli się w oczekiwaniu na ten wyjątkowy zapach, którego się spodziewaliśmy.
A hodowcy róż wolnych od chorób często poświęcają zapach w celu uzyskania odporności na choroby a przecież jak wspomniałem, pierwszą rzeczą, jaką robimy, kupując różę, jest zanurzenie nosa w kwiatku, aby sprawdzić, czy   pachnie”, mówi Matthias Meilland, szósta generacja tej linii producentów róż. Klient ma zapachowe wspomnienie róż od swojej babci, z dzieciństwa itp. Najważniejsze jednak, że znajduje go we współczesnych różach.

Po skupieniu się na kolorze i odporności na choroby, hodowcy są teraz zainteresowani zapachami. Trend w kierunku pachnących, staromodnych róż zapoczątkował pod koniec lat 80 ubiegłego wieku, Anglik David Austin i Francuz André Eve . Kiedyś uważane za cechę oportunistyczną, zapachy stały się samodzielną dziedziną badań. Trzeba powiedzieć, że rodzaj rosa , którego zasięg zapachów jest tak szeroki jak zakres kolorów, nie przestaje sprawiać hodowcom kłopotu, bowiem dziedziczenie tej cechy jest na  na nieistotnym statystycznie poziomie 1%  Zapach nie jest dominującym genem, potwierdza Jerome Rateau, twórca róż u André Eve. Przy hybrydyzacji , zapachu nie tylko się nie dziedziczy, ale na dodatek jest on powiązany z podatnością na choroby! Jest więc  specjalnym wyzwaniem, tym większym, że klienci poszukują odmian nie tylko o ściśle określonym zapachu/ starych róż/  ale i odporności na choroby.

Hybrydyzerstwo, to praca empiryczna, zajmująca dużo czasu  bowiem z tym samym ojcem i matką możesz uzyskać zupełnie inne rośliny, które oczywiście będą pachnieć bądź też nie.   Pierre-Adrien Lagneau, odpowiedzialny za ogród różany Truffaut mówi: ” Wystarczy kiedy kwiat jest pachnący i już jesteśmy bardzo szczęśliwi! ” Dziś czasy na tyle się zmieniły, że teraz wielu najlepszych hodowców róż hoduje rośliny wysoce odporne, a zapach ma najwyższy priorytet.

Odmiany Line Renaud” oraz Prince Jardinier to dobre przykłady współczesnych hybryd stworzonych przez rodzinę Meilland, które łączą w sobie odporność na  choroby i piękny zapach : mówi Matthias Meilland. Z tak lubianych przez lubowników róż austinek, wyróżniłbym tu  „Lady Emma Hamilton”, której mięsiste i pomarańczowe kwiaty emanują silne nuty owocowe. Podobnie  Generous Gardener raczy nas zapachem w klimacie starych róż, z nieodłącznie towarzyszącą austinkom nutą piżma. Obie są jednocześnie wystarczająco odporne na choroby.

John Christianson jest właścicielem Christianson’s Nursery w Mount Vernon USA. Szkółka słynie ze spektakularnych rabat, na których pracownicy testują przez rok nowo wprowadzone róże , zanim zdecydują się, które polecić publiczności. Jedną z ulubionych róż Christiansona jest „Princesse Charlene de Monaco”. Ta praktycznie wolna od chorób hybrydowa herbata ma piękne, pełne kwiaty z pastelowego różu z ciepłymi morelowymi akcentami i mocnym owocowym bukietem. Jeśli jesteś fanem „ Downton Abbey”, z pewnością polubisz kolejną z rekomendacji Christiansona: Nazwana tak na cześć hrabiny Grantham, z kolei„Violet’s Pride” to floribunda o soczystych, korzennie pachnących   lawendowo-fioletowych kwiatach  tworząc wspaniały dwukolorowy efekt.

Nita-Jo Rountree jest autorką nowo wydanego opracowania„Growing Roses in the Pacific Northwest”. Spośród nowych róż poleca nagradzany „Polar Express Sunbelt”. Ta krzewiasta róża wytwarza pachnące grona o  trwałych, połyskujących białych kwiatach skontrastowanych ciemnozielonymi, błyszczącymi liśćmi. Jesienią ubiegłego roku wzięła szturmem międzynarodową próbę róży Biltmore 2016, zdobywając nagrodę Most Outstanding Rose, Best Floribunda i Best Growth Habit. Kolejnym ulubieńcem Rountree jest nowe wprowadzenie Davida Austina, „The Ancient Mariner”. Ma duże, promienne kwiaty z głębokim różem, otoczone aureolą jaśniejszych płatków na brzegach i pachnące bogatą mirrą.

Jeśli chodzi o stare odmiany, wybór może być trudny. Wśród gwiazd szkółek jest na pewno „Comte de Chambord” (1860) który okazuje się być wyjątkową różą. Ten energiczny krzew  ma kwiaty  koloru różowego bzu, bardzo pełne z płatkami nasyconymi zapachem „starej róży”. W tej samej grupie lokuje się „Jacques Cartier” (1868)  rodzący miękko różowe kwiaty, podobne do piwonii o lawendowym zapachu . Bardziej dzikie i bardzo wytrzymałe,  rugosy   charakteryzują się   prostotą kwiatów, na ogół półpełnych, które uwalniają   urzekający zapach .  Dodałbym tu jeszcze  pierwszą pnącą w historii, „Blush Noisette”. Ta róża Philippe Noisette, uzyskana w 1814 roku, jest idealna do wypełnienia małych przestrzeni. Dobrze się czuje w półcieniu, rozsiewając z bogatych wiązek swych kwiatów zapach  przypominający goździki.

W tej krótkiej notce poruszyłem pewien wąski aspekt  związany z hodowlą pachnących róż. Podałem też kilka przykładów róż, które są i pachnące i odporne na choroby. Bardzo liczę na podpowiedzi i sugestie co do własnych faworytek : bardzo zdrowych i jednocześnie pięknie pachnących.

Róże kanadyjskie – Różne szkice

Zajmowałem się tą grupą róż po wielokroć. Tu umieszczam jedynie linki do tych artykułów zebrane w jednym miejscu.

1.* Odporne na mróz róże z Kanady *

2.* Canadian Artists Roses *

3. * Odporne na mróz róże z Kanady 2.0 *

4.*Róże kanadyjskie po szwedzku *

5. * Potomkowie róż kanadyjskich *

6. * Źródła genetyczne róż kanadyjskich *

Źródła genetyczne róż kanadyjskich

Ilekroć przyglądałem się dorobkowi hodowców kanadyjskich ze stacji badawczych w Morden i Ottawie, określanemu popularnie jako róże kanadyjskie, to zastanawiałem się czy jest jakaś  wspólna nić wiążąca je w sposób który usprawiedliwiałby używanie tej nazwy a jeżeli tak, to co nią jest. Oczywiście łączy je program hodowlany i sposób w jaki uczeni podeszli do rozwiązania postawionego przed nimi problemu  jakim było wyhodowanie róż odpornych na niskie temperatury i powtórnie kwitnących. Sądzę , że poniższym artykułem przynajmniej częściowo zaspokoję głód wiedzy na ten temat.

Analizie poddałem zbiór około 50 odmian róż, które wstępnie podzieliłem na trzy grupy.

I.Róże wyhodowane przez Felicitas Svejdę i jej współpracowników na stacji badawczej  w Ottawie, tj 23 odmiany.

II.Róże wyhodowane, ogólnie mówiąc na stacji badawczej w Morden – 21 odmian.

III.Róże które powstały już po rozwiązaniu  programu hodowlanego kanadyjskiego ministerstwa rolnictwa 6  odmian.

Przyjrzyjmy się więc temu dorobkowi naukowców kanadyjskich pod kątem źródła ich pochodzenia w encyklopedycznym skrócie.

Adelaide Hoodless  zwana często RSM65, to potomek floribundy Fire King/ Moulin Rouge x Fashion/ . Dawcą pyłku była RSM 34 tj/ J.W.Fargo x Assiniboine/ U Assiniboine w tle wystąpi Donald Prior z 12% udziałem. Tak więc Adelaide Hoodless jest mieszańcem prawie 90% r. arkansana ze 100% floribundą. Jak więc widzimy jest ona par ekscelance floribundą.

Aleksander Mckenzie -Patrząc na nią, aż trudno w to uwierzyć, że jej roślina mateczna to Queen Elizabeth a co za tym  idzie, w drugim pokoleniu Charlotte Armstrong i Floradora. Jako dawca pyłku wystąpiła nienazwana siewka będąca krzyżówką najczęściej używanej przez F. Svejdę róży Roberta Simoneta z roku 1957 Red Dawn – /New Dawn x Etoille de Hollande/ i Susanne. Niezwykle udanej hybrydy F. Skinnera .  Jak widzimy sytuacja jest bardzo podobna jak i Adelaide, McKenzie, to w ponad 50% procentach floribunda.

 Canadian Shield -  Ta róża, zawiera tylko około 5% udziału w puli genów  Queen Elizabeth czy von Sharnost. Jest to więc róża z niewielkim udziałem genów mieszańców herbatnich,  która jest prawie w 100% dziełem hodowców kanadyjskich, czym zresztą firma wprowadzająca tę odmianę bardzo się chlubi.

Champlain – w jego genomie, dopiero w  III pokoleniu występuje mieszaniec herbatni Etoile de Hollande odpowiadając zresztą za jego przepyszną barwę.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Cap Diamant – to / Marie Victorin x Louis Joliet/. Mateczna Marie Victorin to w 50% mieszaniec herbatni, po ulubionej parze rodzicielskiej Svejdy jaką jest / Queen Elizabeth x Arthur Bell/, natomiast dawca pyłku nie zawiera  genów mieszańców herbatnich, czyli Cap Diamand w całości  zawiera nie więcej jak 25%genów herbatnich.

Captain Samuell Holland -  zawiera geny mieszańców herbatnich, dopiero w IV pokoleniu .

Charles Albanel – to czysta rugosa

Cuthbert Grant – [Crimson Glory x [/ Donald Prior x r.arkansana/ x/ Donald Prior x r. arkansana/] Jak widzimy jest to mieszaniec mieszańca herbatniego i r.arkansana , z przewagą genów mieszańców herbatnich, ale zachował dobrą odporność mrozową.

David Thompson -Podobnie jak Charles Albanel jest  rugosą

De Montarville -  /Queen Elizabeth   × Arthur Bell  / x  /Rosa kordesii H. Wulff × nn] × [ Joanna Hill × R. spinosissima var. altaica ] . Ze względu na to iż rośliną mateczną jest stricte mieszaniec herbatni i ma przewagę genów herbatnich poprzez Joannę Hill - nazwał by tę odmianę, podobnie jak i Cuthbert Grant,  mrozoodpornym mieszańcem herbatnim.

Emily Carr = /TO x Cuthbert Grant/. Wspaniale wyprowadzony mieszaniec. Jako roślina mateczna wystąpiła siewka nie zawierająca genów mieszańców herbatnich  ,  występują one – bądź floribund, występują dopiero w IV pokoleniu  u rośliny ojcowskiej.

Felix Leclerc =/ L25 x D25/ Długo przyglądano się tej odmianie i koniec końców weszła do obrotu handlowego już po śmierci Felicitas. to bardzo udana krzyżówka własnych siewek Svejdy z minimalnym udziałem – około 5%-  mieszańca herbatniego/ Etoille de Hollande/mamy tu w przewadze r. kordesi ze spinossisimą w tle Red Dawn – mówiąc żartobliwie – mieszaniec Red Dawn.

Frontenac  – roślina mateczna to nienazwana siewka  w prawie 50% mieszaniec herbatni,  Ojciec  to Felix Leclerc czyli mieszaniec mieszańca herbatniego  z r. kordesi x spinossisima. Nie zrobimy większego błędu nazywając ją mieszańcem herbatnim.

George Vancouver  – /L83 x E10 /Jest  mieszańcem  r,kordesii i rugosy z potomkiem Champlain. Spotkamy tu mieszańca herbatniego w bardzo głębokim tle : V generacja. Jest to krzyżówka  słynnej  L83 z bardzo udaną różą Svejdy, jaką jest Champlain.

Henry Hudson  =  rugosa

Henry Kelsey  – jest mieszańcem kordesii i spinossisimy / altaica/ z  5% udziałem mieszańca  herbatniego jakim jest – Joanna Hill .Do niedawna przyjęło wsie uważać za jedyną pnącą różę kanadyjską – Johna Cabot. Tymczasem w naszych warunkach środowiskowo klimatycznych  również Henry Kelsey jest par exellace climberem i to bardzo urodziwym.

Hope for Humanity – / Prairie Princess x Morden Cardinette/   x  mieszaniec spinossisimy  z mieszańcem herbatnim  w IV pokoleniu. Co ciekawe, mimo niewielkiego udziału genów mieszańców herbatnich nie jest zbyt wytrzymałą odmianą.

John Cabot  = r.kordesii x /Masquerade x r. laxa / Jest to więc  r. kordesii i r. laxa – ojciec siewka r. laxa z  25% udziałem mieszańca herbatniego.

John Davis -  Roślina mateczna to  r.kordesii  w 50% . Z drugiej strony roślina mateczna  wywodzi się od  r. spinossisima Susane i Red Dawn. Niestety , dawca pyłku jest nieznany.Geny mieszańców herbatnich spotkamy w śladowych ilościach w dalszych pokoleniach, poprzez Red Dawn, która jest – przypomnijmy to -   krzyżówką New Dawn i Etoille de Hollande.

John Franklin = /Lili Marleen x  siewka własna Svejdy będąca w istocie  krzyżówką  Simonet s44 i najprawdopodobniej jakiejś siewki spinossisimy/ mieszaniec herbatni – ponad 50% spinossisimy 12%

J.P.Connell =  / Arthur Bell x siewka von Scharnost/ to w istocie swej floribunda z domieszką sweet briar i Persian Yellow .

Lambert Close  – Jest to bardzo urokliwa krzyżówka, prezentująca się jak mieszaniec herbatni, mieszańca herbatniego Arthur Bell z r. kordesii John Davis. John Davis obdarował   swego potomka dobrą odpornością na spadki temperatur, pomimo tego iż w swoim zestawie genetycznym, tenże zawiera aż około 50% genów mieszańców herbatnich.Zastanawia dlaczego nikt nie sprawdził , nie powtórzył tej krzyżówki z Johnem Davis jako dawcą pyłku. Musi wszakże intrygować czy był to jeno incydentalny przypadek, czy też  i w innych krzyżówkach John Davis  przeniesie swą ewidentną odporność na spadki temperatur . Aż się prosi o takie próby np. z różami nostalgicznymi lub im podobnymi.

Louis Jolliet = /L83 x E12/  to interesujący mieszaniec L83 a więc własnej siewki Svejdy bez udziału genów róż herbatnich i E12 a więc innej siewki własnej  Svejdy będącej potomkiem Champlain. Jest  to rosa kordesii z niewielkim udziałem spinossisimy i praktycznie bez udziału mieszańców herbatnich. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Marie Victorin = /Arthur Bell x L83/to krzyżówka z 50% udziałem floribundy   z r. kordesii. Róża w klimatach pernetian. Niestety uroda jej kwiatów jest krótkotrwała.

Martin Frobisher – rugosa

Morden Belle = /RSM13 x Scarlet Mediland/ własna mieszanka  z Prairie Princes  a jako roślina ojcowska występuje Scarlet Meidilland . Ogólnie:przewaga genów floribundy, a mimo to odporność mrozowa jest wystarczająca.Ogólnie jedna z najpiękniejszych róż kanadyjskich. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Morden Blush = / RSM13 x RSM EO/ .To bardzo ciekawy przypadek.  Jako roślina mateczna występuje  podobnie jak i u poprzednio omawianej Morden Belle – RSM13 , będąca mieszańcem  Prairie Princess – natomiast jako dawca pyłku inny własny mieszaniec Prairie Princess z RSM84.

Morden Cardinette – prawie czysta kanadyjka ,złożona hybryda „Prairie Princess”, „White Bouquet”, „Assiniboine”, R. arkansana   - strona mateczna, oraz: „Adelaide Hoodless”, „Independence”, „Donald Prior” i R. arkansana – jako dawca pyłku. W tle w IV pokoleniu mieszaniec herbatni. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Morden Centenial – /RSM84 x Prairie Princess/Roślina mateczna to  siewka własna z udziałem White Bouqet .Dawca pyłku -  Prairie Princess

Morden Fireglow  = To niezbyt udana krzyżówka dwu siewek własnych instytutu w Morden – RSM F5 i RSM J4.  W III pokoleniu zastosowano Prairie Princess.xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

MordenRuby  = /Fire King/ x /J.W. Fargo x Assiniboine/.  Najkrócej mówiąc  jest to krzyżówka floribundy z r. arkansana.

Morden Snowbeauty = /RSMJ3 x RSMT4/ Roślina mateczna ma klasyczny rodowód jak na kanadyjki. Po prostu Prairie Princess skrzyżowano z inna kanadyjką  – Morden Amorette. Z dawcą pyłku była bardziej skomplikowana historia. By wprowadzić kolor biały użyto Blanche Mallerin, która posłużyła do zapylenia znanej i cenionej Queen Elizabeth. Otrzymana tak siewkę zapylono inną  własną siewką uzyskaną z krzyżówki Adelaide Hoodless i Rosa arkansana. To wieloletni zamysł hodowlany, ale trzeba uczciwie przyznać, że efekt nie oszałamia. Ładna , czysto biała róża , na bazie kanadyjek nadal czeka na odkrycie. Również udział genów mieszańców herbatnich jest stosunkowo wysoki, bo w przypadku np Blanche Mallerin sięga 12,5%

Morden Sunrise = /Sunsprite x RSM T2/ Ta bardzo przypominająca pernetianę róża,  jest efektem w sumie prostego zabiegu hybrydyzerskiego, ale też i efekt nie powala. Wprawdzie jest to róża o dużym uroku, jednakże jej ocenę obniża zarówno jej podatność na czarną plamistość jak i  odporność mrozowa na pograniczu akceptacji. Stanowczo zbyt wysoki udział genów mieszańców herbatnich , przekraczający 50% ogólnej puli, obniżył jej wartość. Wprawdzie  w Szwecji , Pani Carlsson, zastosowała podobny prosty zabieg krzyżując  inną żółtą odmianę Fresia z  kanadyjką L83, ale jej efekt wydaję się być lepszy. Róże tę/ Irma/ niedawno posadziłem , zobaczymy jak się będzie spisywać w naszych warunkach.

Nicolas =/ Bo8 x  Lo3/Rośliną mateczną jest wielopokoleniowa siewka własna z decydującym udziałem genów mieszańców herbatnich  z dodatkiem r.rugosa i foetidy. Natomiast dawca pyłku to również własna siewka będąca mieszańcem r.laxa i r.kordesii. Zaskakująco dobra i odporna róża jak na znaczący udział mieszańców herbatnich.

Never Alone =  /Scarlet Meidiland x Frontenac/ x Yellow submarine.  Odmianę tę zaliczyłem do kanadyjek/mieszańców róż kanadyjskich/ trochę na wyrost. O ile  roślina mateczna jest z pewnością mieszańcem róz kanadyjskich, o tyle dawca pyłku już niekoniecznie ponieważ Yellow Submarine jest nieznanego pochodzenia. Tu już zaczynają się domysły, ponieważ Ping Lim przydał jej wysoką odporność mrozową/ 4  strefa usda. domyślam się, że może być mieszańcem róż kanadyjskich. Dlaczego? Podstawa dość wątła – bo Ping Lim  często stosował kanadyjki w swych pracach hodowlanych. Dużo to i mało. W każdym razie mimo przewagi genów mieszańców herbatnich w puli genowej, hodowca zdefiniował jej odporność mrozową na 3 strefę usda.

Oscar Peterson = [ Yellow Submarine x /Basye's blueberry będący mieszańcem r.carolina x Frontenac/] W zasadzie należałoby tę odmianę omawiać łącznie z Never Alone tego samego hodowcy, Wystąpią tu bowiem podobne motywy. Yellow Submarine Ping Lima i Frontenac  .

Olds College = / U37 x  RSM ZZ/ jest krzyżówką własnych, nienazwanych siewek  róż kanadyjskich  z  floribundą Arthur Bell w przypadku rośliny matecznej , oraz z Austinką Golden Celebration w przypadku dawcy pyłku.

Campfire - My Hero x Frontenac  -  Tym razem Larry Dyck sięgnął po inną różę Ping Lima, a mianowicie  My Hero  będącą w istocie mieszańcem r.blanda ze starym mieszańcem Herbatnim Verschurena, Red Star i skrzyżował ją z wypróbowanym już przez siebie Frontenac. W ten to sposób w przepysznej Campfire spotkamy już śladowe ilości genów mieszańców herbatnich na poziomie około 6 %.

Bill Reid = /Morden Sunrise x Golden Celebration/.To drugi przypadek po Olds College gdy L.Dyck sięgnął po austinkę. Tym razem w parze z Morden Sunrise.

Podsumowując dokonania Larrego Dycka tj. róże Oscar Peterson, Olds College, Campfire i Never Alone, Bill Reid -  należałoby zwrócić uwagę na dwie kwestie: wykorzystanie dorobku hybrydyzerskiego Ping Lima, który również korzystał z dorobku  hybrydyzerów kanadyjskich – oraz bardzo szerokie  stosowanie do własnych krzyżówek r. kordesii Frontenac oraz Austinek.

Prairie Celebration = / Orangeade x  L83 /Jako roślina mateczna występuje floribunda Orangeade 50% i mieszaniec wichury z r.kordesii

Prairie Dawn – arkansana x spinossisima x spinosissima x wichura w tle mieszańce herbatnie. Z kilkuletniej obserwacji tej odmiany wynika iż wymaga ona jeszcze dalszej pracy hodowlanej.  Jest swego rodzaju półproduktem. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.

Prairie Joy =/ Prairie Princess x Morden Cardinette/. Hodowca, H. Marshall wykorzystał tu bardzo podobną strukturę genetyczna obu biorących w krzyżówce róż, wszak przy narodzinach Cardinette ma swój niebagatelny udział Prairie Princess. W rezultacie mamy tu spory udział genów mieszańców herbatnich do 25% poprzez Carrousel.

L83 - to niezwykle interesujący mieszaniec, bez udziału genów róż herbatnich. bardzo udanie wykorzystany w eksperymentach hodowlanych Ulriki Carlsson. Występuje jako roślina ojcowska takich róż jak : George Vancouver, Prairie Celebration, Irma Anna czy Balder.

Prairie Youth -  O tej odmianie mówi się stosunkowo rzadko a jest to przecież praprzodek róż z serii parkland . Wyhodowana została w roku 1947 przez Godfreya właśnie na stacji Morden. Jeżeli bliżej przyjrzymy się się sposobom dochodzenia do celu  tak przez Godfreya jak i przez jego następców, zauważymy tą samą myśl jaka tym naukowcom przyświecała. W każdym razie mogę powiedzieć, że H. Marshall na pewno poszedł śladami Godfreya. Prairie Youth  zawiera jeszcze  w sobie  stosunkowo duży odsetek  genów róż herbatnich poprzez zastosowanie róży Dr. van Fleet.

Quadra -  Spotkamy tu mieszańca herbatniego w III generacji , cechuje ją wyjątkowo skomplikowana mapa genetyczna

Royal Edward -to w zasadzie mieszaniec r.kordesii z genami mieszańców herbatnich dopiero w V generacji.

Scarlet Fire - rośliną mateczną , jest tu siewka niewiadomego pochodzenia wyselekcjonowana przez Harpa, natomiast dawcą pyłku nienazwana siewka będąca mieszańcem Pinocchio i również nienazwanego mieszańca r.altaica. Jak więc widzimy zawiera ponad 25% genów mieszańców herbatnich.

Simon Fraser -  To bardzo interesujący przypadek. Jako roślina mateczna posłużyła nienazwana siewka powstała z bardzo dużym udziałem Arthur Bell w tym i pośrednim poprzez różę Kordesa Bonanza. Dawcą pyłku jest natomiast Frontenac będący jak już pisałem w 50% mieszańcem herbatnim. Jest to więc przykład tropu jak gdyby odwrotnego, gdzie róża zachowuje odporność mrozową , mimo stosunkowo niewielkiego udziału genów r.kordesii czy spinossisimy, które występują dopiero w IV generacji.

Willian Baffin -to mieszaniec r. kordesii ze śladowymi ilościami mieszańców herbatnich.To róża z dużym potencjałem hodowlanym. Pokazał to Malcolm Lowe, krzyżując ją z Heritage. Uzyskał w ten sposób nieco zminiaturyzowaną Heritage  o większej odporności na niskie temperatury.

William Booth -  to r.kordesii z 25% udziałem genów mieszańców herbatnich poprzez Artur Bell .

Winnipeg Parks- mieszaniec wcześniejszych pokoleniowo róż kanadyjskich  z 12%  udziałem mieszańca herbatniego/ Carrousel/ w IV generacji

Bliższa analiza rodowodów  odmian wchodzących w skład kolekcji  explorer , pozwala na stwierdzenie, że zdecydowanie najczęściej pojawiającym się mieszańcem herbatnim w programie hodowlanym kanadyjek z Ottawy, jest Red Dawn – występuje ona dziesięciokrotnie tj. w  43% przypadków . Red Dawn, jest to róża wywodząca się z niezwykle oryginalnego dorobku Roberta Simoneta i jest krzyżówką New Dawn i Etoille de Hollande. Tylko niewiele rzadziej stosowana była własna, nienazwana przez Svejdę siewka  dwu mieszańców herbatnich tj  / Queen Elizabeth x Arthur Bell/. Queen Elizabeth zastosowano również osobno   jako roślinę mateczną, tj. w  przypadku Alexander McKenzie i podobnie  Arthur Bell  przy wyhodowaniu Lambert Closse  tj /Arthur Bell x John Davis/. W czterech przypadkach pojawia się jeszcze von Scharnost.

Jak wiemy kanadyjki z serii Explorer  opierają  swój szkielet genetyczny na różnych kombinacjach genowych r.kordesii i Max Graf. kombinacje te pojawiają się w zasadzie w każdym z omawianych przypadków. Wśród róż najczęściej występujących, ale nie będących miesząńcami herbatnimi czy floribundami,  mamy  Susanne  – występuje ona w prawie połowy analizowanych przypadków. Susanne, jest dziełem Franka Skinnera z roku 1950 i jest niezwykle udaną i płodną hybrydą /r. laxa Retzius i r. spinossisima L./

Arthur Bell, który występuje w 12 przypadkach  w pierwszej, drugiej lub trzeciej generacji -z czego w  sześciu przypadkach jako roślina mateczna lub jako dawca pyłku – to odmiana uzyskana przez Samuela Mc Gredy’ego w roku 1959 a więc była ewidentną nowością w czasie gdy F.Svejda i partnerzy podejmowali próby wyhodowania mrozoodpornych i powtarzających kwitnienie róż. Jest to potomek  żółtej floribundy Claire Grammerstorf R. Kordesa z roku 1957 jako rośliny matecznej,  będącej potomkiem r. eglanteria/rubiginosa, sweetbriar/ i mieszańca r. eglanteria tak więc de facto jest to raczej mieszaniec r.eglanteria 75% genów i Peace 25%. W roli dawcy pyłku wystąpił Piccadilly, „czysty ” mieszaniec herbatni McGredyego z roku 1960. Jak więc widać Arthur Bell poprzez Claire Grammerstof, ma w sobie potężną dawkę genów r.eglanteria i zapewne to był jeden z decydujących czynników o wyborze tej odmiany przez F. Svejdę i przydzieleniu jej tak odpowiedzialnej funkcji.

Przy bezpośrednim udziale Arthur Bell powstały:

J.P.Connell -  Arthur Bell i z siewki powstałej z wolnego zapylenia  Von Scharnost

Lambert Close – Arthur Bell x John Davis.

Olds College [Arthur Bell x /r. kordesii x  Applejack/ ]x [Morden Sunrise x Golden Celebrate czyli Bill Reid]. Razem z Morden Sunrise, Bill Reid i Campfire stanowią przykład wspaniałego zamysłu hodowlanego. Pokazuje to również ogromny potencjał hodowlany Morden Sunrise.

Nicolas – w drugim pokoleniu.-[( Queen Elizabeth x Arthur Bell) x (Double red Simmonet x Von Scharnost) ] x [r. kordesii x Aplejack] .

De Montarville -  Jest to skomplikowana wielopokoleniowa krzyżówka z udziałem Queen Elizabeth i Arthur Bell z jednej strony i r. kordesii i r, spinossisima z drugiej.

Marie Victorin -  /Queen Elizabeth x Arthur Bell/ x własna nienazwana siewka.W opisie patentowym figuruje - Arthur Bell x  John Davies .

Simon Fraser - Bonanza    × { Arthur Bell x [ Red Dawn × Suzanne ]} x Frontenac

Quadra -  ((‚Queen Elizabeth’ x ‚Arthur Bell’) x (‚Simonet’ x ‚Von Scharnhorst’)) x ((R. kordesii x (‚Red Dawn’ x ‚Suzanne’   )) x (‚Red Dawn’ x ‚Suzanne’ ).

Frontenac - :[Queen Elizabeth × Arthur Bell] × [Double Red Simonet × Von Scharnhorst] x  Félix Leclerc .

Ponieważ F. Svejda bardzo często stosowała własną, nienazwaną siewkę /Queen Elizabeth x Arthur Bell/, drugą odmianą pojawiającą się często w jej programach hodowlanych, z reguły wspólnie,  jest właśnie Queen Elizabeth. Będzie to w przypadku: Nicolas, De Montarville, Marie Victorin, Quadra, Frontenac i Aleksander McKenzie.

Inną różą,  równie często stosowaną odmianą przez Svejdę  – w ponad 40% przypadków, był Red Dawn -  z tym , że z reguły w drugim lub trzecim pokoleniu.

Trzecią równie często spotykaną różą jest już wspominana  Suzanne, w 10 przypadkach.

Podobną rolę jak Arthur Bell czy Queen Elizabeth u Svejdy  – pełniła w programie Morden – Prairie Princess [/ Carrousel x / Morning Stars x Susanne/] G.Bucka – aż w połowie przypadków róż z Morden,  występuje w II lub trzecim pokoleniu.

Ważna grupą róż  były również: Fire King, Donald Prior , Crimson Glory i White Bouquet z tym, że występują one z reguły w II lub III generacji.

Jak widzimy łącznikiem pomiędzy tymi grupami róż jest mieszaniec spinossisimy i r. laxa tj. Susanne z tym , że w przypadku  róż z serii  explorer występuje ona bezpośrednio, natomiast w przypadku róż Parkland występuje poprzez  Prairie Princess.

Natomiast jeżeli chodzi o użycie  mieszańców herbatnich v.s floribund, to nie obserwujemy  punktów stycznych. Poza incydentalnym użyciem takich odmian, w serii explorer najczęściej używano Red Dawn i /na ogół wspólnie/ Queen Elizabeth i Arthur Bell. Kilkakrotnie pojawia się też odmiana von Sharnost . W serii Parkland, poza Prairie Princes  najczęściej pojawiają się  Fire King, Donald Prior, Crimson Glory i White Boquet, mniej więcej z tą samą częstością.

Jak Henry Marshall, sam pisał:” Wydaje się, że korzystanie z R. arkansana jako odpornego rodzica ma kilka zalet. Jest dobrze przystosowany do ostrej zimy i lata kanadyjskich prerii. Ma taką samą liczbę chromosomów (28), jak większość mieszańców herbatnich i floribund. Jest to nisko rosnący gatunek, który przystosował się do częstych uszkodzeń roślin poprzez wypas lub pożary , a to poprzez kwitnienie na nowym wzroście pochodzącym z poziomu gruntu lub pod nim. Z pozoru przypomina to powtarzanie kwitnienia delikatnych róż, ale kwiaty nie są wytwarzane na drugorzędnych gałęziach aż do następnego lata. Ten zwyczaj pozwala jednak na dłuższy okres kwitnienia. Chociaż nie jest to najbardziej odporny na zimę gatunek, to jest tolerancyjny dla suchych, średnio alkalicznych gleb, rzadko też staje się chlorotyczny.” I dalej:” Nasz program hodowlany opiera się na wykorzystaniu R. arkansana jako źródła odporności   oraz mieszańców herbatnich i floribund jako źródła jakości kwiatów. Unikano innych gatunków jako prawdopodobnych źródeł dalszych. nieprawidłowości hodowlanych. „Assiniboine” to pierwsza generacja  tj.„Donald Prior x R. arkansana (czerwona postać). Została ona skrzyżowana krzyżowo zarówno z rodzicielskimi typami, jak i z kilkoma mieszańcami herbatnimi oraz stworzono liczne kombinacje powstałych hybryd. Dwie wyselekcjonowane ze złożonych hybryd nazwano „Cuthbert Grant” i „Adelaide Hoodless”.  Wymienione odmiany nie są w pełni odporne na zimę, ale są wystarczająco odporne, aby przetrwać bez specjalnej osłony zimowej i są w stanie kwitnąć swobodnie każdego lipca i okresowo aż do późnej jesieni na większości prerii.” cytuję za Canadian Rose Annual, rok 1976.

Interesujące wnioski można wyciągnąć  z analizy  rodowodowej róż powstałych już po ukończeniu omawianych programów badawczych. Okazuje się , że powstały niezwykle interesujące odmiany róż jak np Canadian Shield gdzie przeplatają się bazy genetyczne jednej i drugiej grupy róż. Tu np. symbolizuje tę symbiozę użycie odmiany Morden Cardinette  i Frontenac. Drugim takim przykładem niech będzie  Olds College Larrego van Dyck z roku 2000. Kolejny wniosek   to malejący z każdym pokoleniem udział genów mieszańców herbatnich w najnowszych hybrydach.Na przykład w przypadku Canadian Shield mieszańce herbatnie , jak np. Arthur Bell spotkamy dopiero w czwartym pokoleniu wstecz z  symbolicznym udziałem genów rzędu 5%.

O ile początkowo  w pracach   naukowców kanadyjskich   mieszańce herbatnie czy floribundy były nośnikiem sekwencji genetycznych odpowiadających za transmisje powtarzania kwitnienia, to w przypadku – nazwijmy je tak roboczo- mieszańców róż kanadyjskich, by uzyskać walor powtarzania kwitnienia, bezpośrednie /jako rośliny matecznej czy dawcy pyłku/ stosowanie  mieszańców herbatnich czy floribund, nie jest już konieczne, choć oczywiście  są stosowane jak na ten przykład przez Ulrike Carlsson Nilsson , która  wielokrotnego mieszańca r. kordesii stosowanego przez Svejdę a nazwanego przez nią L83  krzyżowała w latach 80 i 90 ub wieku, z różnymi mieszańcami herbatnimi/floribundami/ uzyskując interesującą rodzinę odpornych róż. Mam tu na myśli takie odmiany jak Anna, Irma, czy Freja .

Jeszcze dalej w swych pracach poszła firma Pheno Geno roses , która wprost stwierdziła, że z róż kanadyjskich wyselekcjonowała sekwencje genetyczne odpowiedzialne  za ich wysoką odporność mrozową i użyła jej/ich/ w swoich pracach hodowlanych na ten przykład wyhodowaniu mrozoodpornych róż z serii Winterjewel.

Czyżby więc zanosiło się na praktyczne wyeliminowanie róż herbatnich/mieszańców herbatnich/ jako jedynego nośnika genów odpowiedzialnych za walor powtarzania kwitnienia?

Marian Sołtys 28 11 2019

Artykuł ten będzie sukcesywnie uzupełniany o nowe informacje – MS.

U Kralki

acropolis

◄ Back

Next ►

Picture 1 of 248

Dawno byłem u Pani Małgorzaty. Przez ten czas przybyło w jej kolekcji wiele interesujących a przede wszystkim unikalnych odmian. Trochę jeno szkoda, że fotografie robiłem pod koniec sezonu i wiele odmian bądź już przekwitło , bądź kwiaty nie były już najwyższej jakości.

Uprawa Marechal Niel

xxxxxxxxxxxxxxxxxx

Jest to jedna z najpiękniejszych i najszlachetniejszych, lecz niestety i najwrażliwszych róż. W naszym klimacie udaje się  tylko pod szkłem. Zawdzięczamy ją francuskiemu hodowcy Dawidowi Pradel, który oddał ją do handlu w r. 1867. Jest to róża pnąca, herbatnia, o dużych, pełnych kwiatach, kształtu wydłużonego, o barwie ciemno-żółtej, a raczej złoto-żółtej i silnym zapachu. Znamienną cechą tej odmiany jest jej stałość i odporność nadzwyczajna na próby krzyżowania. Dr. Krüger z Freiburga w Niemczech szereguje w swym dziele „Das Stammbuch de Edelrosen“ (Trier 1906) odmiany róż podług ilości bezpośrednich ich potomków, umieszczając różę Marechal Niel na ostatnim miejscu  – 7 potomków -  z odmianą General Jaqueminót na czele, która wydała 64 potomków w pierwszej linii . Z owych 7 potomków , na uwagę zasługuje tylko jedna   a mianowicie Souvenir de la Pierre Notting, powstała z krzyżowania Marechal Niel  x Maman Cochet. Wszelkie siewki, powstałe z krzyżowania z Marechal Niel są bezwartościowe. Marechal Niel zmienia nieco barwę. Niektórzy hodowcy przypisują winę tego objawu fałszywej pielęgnacji i nieodpowiedniej zawartości wapna w glebie i wadliwemu wietrzeniu i nawożeniu. W Anglii natomiast przekonał się nie jeden z hodowców, że odmiana ta, posadzona w tych samych warunkach, wyda róże blado-żółte i złoto-żółte. Róża Marechal Niel wymaga znacznej ilości ciepła przy dostępie powietrza i pewnego okresu spoczynku pod względem temperatury w czasie od października do stycznia. W tym czasie straci ona połowę liści, które poprzednio pożółkły. Nie znosi ona znaczniejszych wahań temperatury. Jeżeli ma dobrze się rozwijać, powinna i latem znajdować się pod szkłem i nie być wystawiona na przeciągi. Dla wczesnego pędzenia najodpowiedniejsza jest temperatura około 15 ° C „lecz bez znaczniejszych wahań; gleba musi być głęboka, próchnicowa, dostatecznie wilgotna, z większą objętością piasku i nawozu bydlęcego. O ile ziemia jest nieprzepuszczalna, należy zrobić dren z kamieni lub gruzu. W szklarni sadzi się róże Marechal Niel przeważnie szczepione na  pniu podkładki rosa canina, przy  szczepieniu w szyjkę korzeniową, zachodzi bowiem obawa usamodzielnienia  się szlachetnej części od podkładki,  W szklarniach, specjalnie budowanych dla pędzenia Marechal Niel, sadzi się szczepione w szyjkę korzeniową. Wobec tego, że Marechal Niel ma z natury ma silny wzrost, należy wybierać do szczepień najgrubsze pnie.  Soli potasowej – kainitu nie należy dawać, ponieważ nawożenie róży Marechal Niel potasem jest dla niej, jak dla wszystkich róż, szkodliwem; ilość potasu zawarta w ziemi wzgl. oborniku zupełnie wystarcza. Doświadczenie w tym kierunku  Przeprowadziła firma G. Truffaut w Wersalu.

Gdy róża zaczęła rozwijać się, można nawozić ją raz na tydzień w płynnym stanie fermentowanej gnojówki bydlęcej lub kloaczną, ewentualnie rozpuszczoną 5-krotnie, lub krwią bydlęcą, rozcieńczoną 10-krotnie. Przede wszystkim należy dobrze podlewać, ponieważ róża Marechal Niel wymaga dużo wody.Wyrastające długie pędy przywiązać do drutu, oddalonego od szkła na 30 cm. W ciągu lata często skrapiać, ażeby zapobiec pojawieniu się mszycy, tarczyków i czerwonego pajączka. Przy sadzeniu wiosennem wytworzy się kilka kilkumetrowych pędów, szczególniej przy umiejętnem nawożeniu w płynnym stanie. W końcu października będą pędy dojrzałe, wówczas należy zaprzestać podlewania i skrapiania; wilgoć ziemi zupełnie wystarcza. Usuwanie liści na jesieni jest szkodliwe; ogóle ściśle uwydatniającego okresu spoczynku jak inne róże Marechal Niel nie posiada. Jako róża południowa pozostaje ona w wegetacji mniej więcej przez cały rok i potrzebuje do zupełnego rozwoju kwiatów także starszych liści, które później zżółkną i same odpadną. W lutym, skoro tylko ciepło słoneczne działać zacznie, pojawią się na gałęziach i gałązkach małe, czerwone pędy. Wtedy należy otrząsać pożółkłe liście, skropić całą roślinę,?ażeby spłukać kurz z liści, i dobrze podlać, dając 15 — 20 dużych konewek wody na każdą roślinę. Temperaturę w szklarni podnosi się na 8—10° C., później stopniowo na 12—15° C. Górną warstwę ziemi należy zebrać i zastąpić świeżą ziemią kompostową, z domieszką wiórów rogowych, tomasówki i wapna. Oprócz tego należy nawozić w płynnym stanie.Po dniu ciepłym należy wieczorem dobrze skrapiać, a za dnia wietrzyć i ściany szklarni utrzymywać wilgotne. Na wszelkich młodych pędach pojawią się wkrótce pąki, a liście zaczną się wyprężać, o ile nie zaniedbano czegoś przy pielęgnacji krzewu. Gdy w marcu łodygi kwiatowe osiągnęły 15 cm długości    należy pąki tak rozłożyć wewnątrz szpaleru, ażeby były luźno rozmieszczone.

Obecnie następuje okres w pielęgnacji róży Marechal Niel, w którym główną rolę odgrywa podlewanie. Należy dawać tygodniowo, raz lub dwa razy, po 10 konewek wody, na każdy krzew, gdyż brak wilgoci w ziemi powoduje stracenie pąków Również należy chronić przed mączniakiem przy pomocy obsypywania kwiatem siarki i przed mszycami przez skrapianie wieczorem i odpowiednie wietrzenie.W końcu marca pojawią się pierwsze kwiaty.

Umiejętne cięcie po okwitnieniu jest podstawą dobrego kwitnienia w następnym roku.Najpiękniejsze i największe kwiaty pojawią się na długich i silnych pędach zeszłorocznych. Przy cięciu Marechal Niel należy usunąć wszelkie słabe drzewo. Gdy róża okwitła zupełnie,przycina się długie pędy nad silnie rozwiniętym oczkiem, znajdującym się u ich wierzchołka lub nad silnym pędem, który może służyć jako nowy przewodnik. Krótkie boczne pędy,które wydały kwiat, tnie się nad dobrze rozwiniętym oczkiem. Przy każdym dobrze rozwijającym się, nie starym krzewie, pojawi się kilka nowych, silnych pędów z miejsca szczepienia; należy rozmieścić je ostrożnie między inne przewodniki i przywiązać do drutu. Gdy cała róża zbytnio się zagęści, należy usuwać stare przewodniki w miarę powstawania nowych. Na starych gałęziach pojawią się kwiaty liczniejsze, ale w zamian tego mniejsze.

Józef Marciniec dyr. Szkoły Ogrodniczej w Koźminie.

Podaję za pismem Ogrodnik  nr 10 rok 1926. Pisownię w zasadzie zostawiłem w wersji oryginalnej. Zalecenia co do nawożenia  wyglądają na archaiczne, bowiem szeroka dostępność nawozów wieloskładnikowych i o przedłużonym okresie działania, pozwala nam na nieco luźne potraktowanie odnośnych uwag. Jeżeli chodzi natomiast o ochronę chemiczną – to zwracam uwagę na nieprzemijającą skuteczność preparatów siarkowych, zwłaszcza przy uprawie pod osłonami.

*Tu przeczytamy znacznie więcej  o róży Marechal Niel   *

MS.

Potomkowie róż kanadyjskich

Abraham Martin -brak potomków.

Adelaide Hoodles  -     Survivor 1987 Henrego Marshalla,  to jedyny przykład  wyprowadzenia  z Adelaide Hoodles odmiany handlowej w pierwszej generacji, choć wykonano bardzo wiele prób jednak tylko ta  zakończyła się pozytywnie. Dopiero w drugiej i kolejnych generacjach  pojawi się Morden Cardinette, Morden Fireglow czy Morden Snowbeauty.  Poza Morden, odnotowałem tylko   pojedyncze próby  sięgnięcia po możliwości Adelaide. Będą to: Light me Night z Night Owl 2013 Andre Carl , Milly Winterjewell 2009 z  Diamond Border  Biljana Bozenic oraz Botanika  2011 wraz z  Olympiad  Christin Bedard .

Systematycznie do tego tematu podszedł  tylko Andre Carl, który pomiędzy  rokiem 2013 a 18 wykonał dziesiątki krzyżówek, które jeszcze nie wyszły poza okres obserwacji i zapewne będą służyły do krzyżówek powtórnych. Pośrednio sięgnął po nią również Łukasz Rojewski w V generacji – myślę tu o odmianie  Młody Duch.

Alexander McKenzie- Queen Elizabeth x (Red Dawn x Suzanne).  Mimo tego, że odmiana ta powstała już ponad trzydzieści lat temu, to nie było widać zainteresowania nią ze strony hodowców. Jako pierwszy, jej możliwości postanowił sprawdzić Łukasz Rojewski, który korzystając z jej pyłku z użyciem The Rescht wyhodował o geraniowo czerwonych kwiatach Purpurosę. Rojewski zresztą wykonał wiele prób hybrydyzerskich z udziałem McKenzie , ale nie otrzymały one nazw handlowych. W pięć lat później , zainteresował się nią amerykański hybrydyzer Andre  Carl, ale są to świeżej daty próby i na ich wyniki trzeba będzie jeszcze poczekać.

Assiniboine – Donald Prior x r. arkansana .Jest przykładem pierwszej generacji hybrydy opracowanej w programie hodowlanym Morden. Ta odmiana została wprowadzona   jako nowy rodzaj odpornej róży na kanadyjskie prerie. Geny  jej znajdziemy w całej bardzo szerokiej palecie róż  nie tylko hodowców kanadyjskich. Wyhodowana została  pod koniec lat pięćdziesiątych na stacji doświadczalnej Morden , wkrótce po objęciu programu przez Henry Marshalla. Bez większego błędu można uznać ją za pierwszy jego sukces hodowlany. W programie hodowlanym stacji Morden w pierwszej generacji Assiniboine, pojawia się jej dwu wybitnych potomków: RSM 30 nazwany potem Cuthbert Grant czyli przodek Bright Melody czy Winnipeg Parks. Oraz druga ważna siewka, RSM34,  – nie dostanie  ona nazwy handlowej , ale znajdziemy ją przy narodzinach  Adelaide Hoodles czy Morden Ruby. Assiniboine bezpośrednio  zostanie jeszcze użyta jeszcze w dwu przypadkach: przez Percy Wrighta w roku 1974/Melody/ i przez Joyce Fleming w roku 1989/ King J./

Kolejnych generacji /póki co/ jeszcze nie omawiam, bo to ogród o rozgałęziających się ścieżkach.

Canadian Shield -RSM YB x Frontenac -  brak odnotowanych potomków.

Bill Reid -   Morden Sunrise x Golden Celebration  – Wymieńmy tu dwu bardzo znanych potomków Olds College  Larrego Dyck’a z roku 2000,  oraz Aurora Borealis, piękna nowa róża powstała w firmie Vineland a autorem jej jest Rumen Conev. Jest jeszcze kilka innych interesujących  prób  autorstwa L. Dyck,  które jednak nie weszły do obrotu handlowego.

Campfire -My Hero x Frontenac  -  jak do tej pory tylko amerykański hybrydyzer młodszego pokolenia Robert Byrnes, wziął ją na warsztat , ale wyniki jego prac są jeszcze  bliżej nieznane

Champlain -   /r.kordesii x nienazwana siewka od Max Graf/ x / Red Dawn x Suzanne/.Powiem, że szczerze bym się zdziwił gdyby ta udana i urocza róża nie zaintrygowała  swoimi możliwościami hybrydyzerów. I faktycznie: w pierwszym pokoleniu , już w roku 1991 sięga po nią Ping Lim by przy współudziale  mieszańca rugosy, Scheezwerg wyhodować Polar Joy. To ciekawa historia, bo  Schneezwerg stary mieszaniec rugosy z r.beggeriana nie jest jakąś zachwycającą rośliną. Natomiast wespół z Champlain powstała  piękna parkowa róża tworząca rosły krzew o lawendowo różowych delikatnych kwiatach. Mimo tej bezsprzecznie udanej próby, trzeba było czekać  aż ponad 20 lat  na to by ponownie sięgnięto po nią. tym razem uczynił to Łukasz Rojewski. Tak to powstała z Erinnerung an Brod – Cicha Noc  a wraz z Hommage a Barbara, niezwykle  interesująca miniatura Czesław Miłosz.

W II pokoleniu F Svejda  otrzymuje  w roku 1983 George Vancouver , podobnie jak i Louis Jolliet . W III pokoleniu , napotykamy  dobrego znajomego tj. Cap Diamant Christiana Bedarda z roku 2006 . Jest to krzyżówka  Marie Victorin i  Louis Jolliet oraz mniej znaną różę autorstwa Arnolda Neville  z roku 2010 -  Peggy Stevens,  będąca siewką George Vancouver . Są też i próby z IV pokolenia obejmujące głównie Cap Diamant .

Cap Diamand – Tu znajdziemy tylko świeże próby Nila Ripetoe i Roberta Byrnesa.

Captain Samuel Holland –  (R. kordesii x (‚Red Dawn’ x ‚Suzanne’)) x (R. kordesii x (‚Red Dawn’ x ‚Suzanne’) x (‚Red Dawn’ x ‚Suzanne’)) – brak zainteresowania.

Charles Albanel – Znana jest tylko jedna próba hybrydyzerska z użyciem tej odmiany. mianowicie w roku 2007 została ona skrzyżowana z inną rugosą , Hansą i w jej wyniku  kanadyjski hodowca Paul Olsen otrzymał białą Pacific Pearls .

Cuthbert Grant -  [Crimson Glory x /Donald Prior x r. arkansana] x Asiniboine jest jednym z najwcześniejszych osiągnięć hodowlanych H.Marshalla,  pyszni się urodziwymi, ciemno czerwonymi kwiatami. Nic więc dziwnego, że doczekała się niezliczonej ilości prób hodowlanych. Z całą pewnością  najbardziej znanymi różami otrzymanymi z bezpośredniego użycia odmiany Cuthbert Grant jest Emilly Carr i Winnipeg Parks.

Mniej znaną jest hybryda Amandy Beales Maude Elizabeth  w skrócie mówiąc zdążająca do otrzymania mrozoodpornej miniflory. Griffith Buck i hodowcy kanadyjscy znali i cenili swoje prace i sięgali wzajem po swój dorobek. Tak robili hodowcy  kanadyjscy używając w swoim programie hodowlanym np Prairie Princess Bucka . W omawianym tu przypadku to G. Buck użył w roku 1984 świeżo właśnie wyhodowanej odmiany Cuthbert Grant i po skrzyżowaniu z Carefree Beauty otrzymał Bright Melody. Bardziej współcześnie, Len Scrivens użył omawianej tu odmiany w drugiej generacji i otrzymał w roku 2006 odmianę Rainy. Natomiast w ostatnim czasie Łukasz Rojewski, również dostrzeże potencjał w tej odmianie i krzyżując ją z inną   odporną odmianą  wyhodowana przez J.Fleming – Glee, otrzyma All You Need. Nie możemy również zapomnieć o działalności Andre Carla, który wykonał całą serię prób z użyciem  Cuthbert Grant. I to wszystko w ostatnich  latach.

David Thompson – brak

De Montarville -  Queen Elizabeth   × Arthur Bell  x  [ Rosa kordesii   × Unknown] × [ Joanna Hill × R. spinosissima var. altaica

Emilly Carr - TO xCuthbert Grant -  brak

Felix Leclerc -  R. kordesii × [Red Dawn X Suzanne] x Red Dawn × Suzanne]  odmiana ta była używana dość często w pracach hybrydyzacyjnych, jednakże  o dziwo próby te póki co nie wyszły poza prace samych hodowców kanadyjskich a potomkowie są znaczący. Mam tu na myśli Frontenac w pierwszej generacji a w drugiej tak wspaniałe osiągnięcia kanadyjskich hodowców jak Campfire czy Canadian Shield. Nadto jeszcze z użyciem Frontenac Larry Dyck wyhoduje w roku 2007 Never Alone . Z hodowców innego kręgu , tylko Robert Byrnes zdecydował się na krzyżówki z Felix Leclerc.

Frontenac - :[Queen Elizabeth × Arthur Bell] × [Double Red Simonet × Von Scharnhorst] x  Félix Leclerc .  to róża ściśle powiązana z Felix Leclerc, jest po porostu o generację młodsza . Stąd występuje jako dawca pyłku u Campfire, Simon Fraser  i u Canadian Shield. Analogicznie w Never Alone i Oscar Pedersen. Wiele prób z tą odmianą wykonali naukowcy ze stacji Morden, na przykład z udziałem Knock Out. Efekty tych prób nie są mi bliżej  znane.

George Vancouver –  rośliną mateczną jest krzyżówka r. kordesii i siewka Max Graf, natomiast dawcą pyłku siewka Champlain .

W HMF poza próbami  Roberta L. Byrnes, znajdziemy tylko dwa przypadki zastosowania  George Vancouwer, tj. Peggy Stewens niewiadomego mi pochodzenia i miniaturowa Petit Pink, wyhodowana w 2009 roku  przez Davida Slezaka.

Henry Hudson – brak.

Henry Kelsey - hybrid rosa kordesii x{ /Red Pinocchio x Joanna Hill/ x rosa spinossima altaica}. Jej walory ozdobne i uprawowe skłoniły współczesnych nam hodowców do zainteresowania się jej możliwościami hodowlanymi. Jako pierwszy w roku 1991 , sięgnął po nią Ping Lim  którzy skrzyżował ją z Lavender Dream.  Otrzymał zapewne to co sobie zamierzył a więc ulepszoną pod względem mrozoodporności Lavender Dream, ale w sumie rezultat nie powala – mówię tu o Day Dream. O niebo lepszy rezultat osiągnął  William Radler, który skrzyżował w roku 2001 naszego bohatera z floribundą Warrinera Razzle Dazzle  i w ten oto sposób mamy inną pnącą czerwona różę o walorach zdecydowanie lepszych niż odmiana wyjściowa. Należy tylko żałować , że Ramblin Red, bo o nim tu mówimy, jest w Europie praktycznie niedostępny. Za to w Europie odmianą Henry Kelsey zainteresowała się  w roku 2006, Amanda Beales, która  zrobiła krzyżówkę ze wspaniałą remontantką Souvenir du dr. Jamain. Jej rezultat nazwała Joan Beales - co pośrednio wskazywałoby na to iż była zadowolona z tego rozwiązania a otrzymała w ten sposób mocną krzewiastą różę kwitnącą aksamitno czerwonymi półpełnymi kwiatami w których centrum jarzą się  złocisto żółte pylniki, Dla porządku rzeczy dodajmy jeszcze, że sięgała po nią też J. Fleming otrzymując odmianę Erin Fleming i  Stephen Law, który wprowadził do obrotu handlowego – prawdopodobnie pochodzącą z otwartego zapylenia -  Miss Maine.

Hope for Humanity -Prairie Princess x Morden Amorette/ x Morden Cardinette x nienazwana siewka będąca w istocie krzyżówką r rugosa alba i  r. arkansana z Assinboine.  z ogromnym zdziwieniem konstatuję, że po tą piękną różę sięgnięto tylko raz a uczynił to Łukasz Rojewski gdy skrzyżował ją z Jacqueline du Pre. Otrzymaną w ten to sposób różę nazwał Młody Duch.

Jens Munk – Z liczących się odmian z udziałem Jens Munk wymienię Abraham Martin, wyhodowaną z użyciem Martin Frobisher jeszcze przez Svejdę w roku 1973, dalej Agnes Sorel będącą pewnie siewką  z 2005 roku z samozapylenia wprowadzoną do handlu w roku 2014 prze Andre Eve. Nadto na wymienienie zasługuje  Claire Laberge J. Fleming uzyskaną ze skrzyżowania ze Scabrosa.

John Cabot - Rosa Kordesi x (Masquerade x r. Laxa). HMF wymienia parę podjętych kilka lat temu prób hybrydyzacji z udziałem John Cabot, ale  bez znaczących rezultatów.

John Davis -/ rosa Kordesii x nienazwana siewka/ x / Red Dawn x Suzanne/.  To wspaniała róża, ale ma trochę  nieuporządkowane kwiaty jak na dzisiejsze wymogi rosomanes. Nic więc dziwnego, że już F. Svejda podjęła pierwszą próbę ich uładzenia, krzyżując  w roku 1983 Davisa z floribundą McGredyego Arthur Bell. W ten oto sposób powstała odmiana Lambert Close. Kwiaty po prawdzie uzyskała ładniejsze, ale niestety krzew nie ma już tego pierwotnego wigoru. Pozostałe prace nie wyglądają zbyt poważnie. Krzyżówka  fińskiego hybrydyzera Petera Joy nie wiem co tam poprawiła, natomiast wiemy co zepsuła.Mieszaniec jakiego uzyskała nie powtarza bowiem kwitnienia. Trudno to nazwać hodowlą czegokolwiek. Odnotować by należało jeszcze próbę Davida Zlesaka który skrzyżował ją z Max Graf. Rozumiem, że jest to część jego jakiegoś szerszego planu, ale na oko nie wróżę powodzenia. Tak więc John Davis ze swoją wspaniałą żywotnością i bujnym kwitnieniem czeka na śmiałka który  zawiesi na jej krzewie / jak to mawiał mistrz R. Moore/ przecudnej urody kwiaty. Czego sobie i innym  miłośnikom róż życzę.

John Franklin -Lili Marleen x Red Pinocchio x /Joanna Hill x r. spinossima altaica/. brak

J.P.Connel -  Felicitas Svejda twierdzi, że jest to krzyżówka Arthur Bell i siewki powstałej z wolnego zapylenia  Von Scharnost.  brak

Lambert Closse - Arthur Bell x John Davis  -  brak

Louis Joliet -L83  x  { Rosa kordesii   × [ Red Dawn × Suzanne  ]} × Champlain na dzień dzisiejszy może się pochwalić jednym potomkiem , Cap Diamand, powstałym w wyniku skrzyżowania w roku 2008 z Marie Victorin .

Marie Victorin –  /Queen Elizabeth x Arthur Bell/ x własna nienazwana siewka.W opisie patentowym figuruje - Arthur Bell x  John Davies .Odmiana ta zaintrygowała Christiana Bedarda. Niebezowocnie. Otrzymał bowiem z niej dwie dobre róże: Cap Diamand po skrzyżowaniu w roku 2006 z Louis Jolliet i dobrze zapowiadającą się Party Hardy w trzy lata później. Mniej więcej w tym samym czasie Robert Rippetoe wykonuje dwie krzyżówki ale nie zdecydował się na przekazanie ich do handlu.

Martin Frobisher -  Róży tej użyła F. Svejda  do wyhodowania  odmiany Abraham Martin. Ruch niezbyt odkrywczy i wiele nie wnoszący. Jednakowoż ciekawostką jest, że zaintrygowała ona Davida Austina  , który na jej bazie otrzymał dwie interesujące odmiany. Raz w roku 1993  z pomocą Blush Noisette  – Mistress Quickly, a drugi raz  we współudziale Roseraie de L’Hay  – Doreen Pike. To jedna z nielicznych ale całkiem udanych  prób Austina z mieszańcami rugosy. HMF podaje, że jeszcze w 2000 roku rosarianin amerykański o swojsko brzmiącym nazwisku Henry Kuska, wyhoduje niezbyt odkrywczą różę, którą nazwie White Alzbeta  Kuska.

 Morden Belle -Jest to  krzyżówka własnej siewki oznakowanej jako RSM13 i Scarlet Meidiland. Z kolei RSM13 to dwupokoleniowy mieszaniec Prairie Princess x[ /Arkansana x Asiniboine /x White Bouquet]. brak

Morden Blush  - /Prairie Princess x Morden Amorette/ x [/R. arkansana x Assiniboine/ x White Bouquet/ x Prairie Princess].

Morden Cardinette -{‘Prairie Princess, ‘White Bouquet’, ‘Assiniboine’, R. arkansana } x{ ‘Adelaide Hoodless’, ‘Independence’, ‘Donald Prior’ and R. arkansana} Przede wszystkim z jej udziałem w pierwszej generacji powstają dwie dobre kanadyjki: Morden Fireglow a przede wszystkim Prairie Joy. W drugiej generacji znajdziemy  kolejne trzy kanadyjki – Emilly Carr, Hope For Humanity i Winnipeg Parks  oraz dwie róże Joyce Fleming – Daniel Philip i Evelin Redfern. W trzeciej generacji  wymieńmy przede wszystkim wybitną nowość hodowców kanadyjskich Canadian Shield  no i Łukasza Rojewskiego z różą Młody Duch i innymi jeszcze nie zweryfikowanymi do końca pomysłami.

Morden Cetennial - Prairie Princess x [White Bouquet x /J.W. Fargo x Assiniboine/]  Tu , na pierwszym miejscu postawić należy  All the Rage Ping Lima którą wyhodował ją w roku 2000 z użyciem All That Jazz , do czego dowcipnie nawiązał w nazwie róży.Spotkamy się jeszcze tylko z jasno różową Sari Hou  Stephena Low  i z mnóstwem prób hybrydyzerskich Andre Carla o nieustalonej jeszcze wartości.

Morden Fireglow -Po stronie matki jest to trójpokoleniowy mieszaniec mający w składzie genów Arkansana, Asiniboine i Prairie Princess. Jako dawca pyłku wystąpiła Morden Cardinette. Z kolei ta odmiana zainteresowała tylko Joyce Fleming, która wyhodowała z niej dwie odmiany: Evelyn Redfern i Daniel Philip.

Morden Ruby – / Krzyżówka własnych siewek i Fire King/ x /J.W. Fargo x Assiniboine/ brak

Morden Snowbeauty -  [(Praire Princess x Morden Amorette) x (Mt. Shasta x (Adelaide Hoodless x R. arkansana))]brak

Morden Sunrise – Sunsprite x własna nieopisana siewka zakładu Morden.W tle Prairie princess. niepokojąca kolorystyka  Morden Sunrise wzbudziła zdecydowanie większe zainteresowanie . Póki co, najciekawszy rezultat osiągnął Larry Dyck różą Bill Reid, którą uzyskał zapylając Morden Sunrise w roku 1996 pyłkiem Goldem Celebration oraz  w II generacji również Larry Dyck w 2000 roku osiągając Olds College Rose. Bardzo wiele prób hybrydyzerskich z ta różą  przeprowadził Andre Carl, Z nich najbardziej podoba mi się Aztec Sun uzyskana z zapylenia Morden Sunrise pyłkiem Westerland. Na ocenę i prezentację ewentualnych innych efektów jego prac, przyjdzie nam jeszcze poczekać.

Nicolas –[( Queen Elizabeth x Arthur Bell) x (Double red Simmonet x Von Scharnost) ] x [r. kordesii x Aplejack] . Odmiana ta w swych walorach jest bardzo podobna  do Champlain, jednak co stwierdzam z niejaki zdziwieniem, nie zainteresowała ona żadnego z rosarian.

Never Alone – Tą odmiana póki co zainteresował się tylko Robert Byrnes, ale są to świeżej daty próby , z roku 2016.

Olds College i Oscar Peterson

Prairie Celebration, - Orangeade x L83/jest to obustronny mieszaniec rosa kordesii/.

Prairie Dawn - Prairie Youth x /Ross rambler x r.spinossima altaica/.brak

 Prairie Joy - Najprościej rzecz ujmując jest to  siewka słynnej Księżniczki Prerii  G Bucka z Prairie Princess. Dalej to już nie takie proste.  (‚White Bouquet’ x (‚J.W. Fargo’ x ‚Assiniboine’)) x (‚Adelaide Hoodless’ x (‚Independence’ x (‚Donald Prior’ x R. arkansana)) to zdumiewające , ale tą różą, prawie arystokratycznej proweniencji bo po Prairie Princess G. Bucka, nie było  zainteresowania. Dopiero teraz, współcześnie próby z nią pojęli Joe Bergeson i Robert Byrnes, próby te obejmują zastosowanie do krzyżówek   wspaniałej Campfire czy najnowszych osiągnięć rosarian amerykańskich jak Knock Out.

Prairie Snowdrift  - sport od Morden Blush.

Prairie Sweetheart- brakPrairie Youth x nieznana siewka. Prawdopodobnie otwarte zapylenie.

Prairie Youth – Podaję za HRoślina mateczna – [ Ross Rambler × Dr. W. Van Fleet] × Rosa arkansana Porter

Dawca pyłku. – [ Dr. W. Van Fleet × Türke's Rugosa Sämling] × R. spinosissima var. altaica (Willd.) Rehder -MF.

Już w roku 1956 zainteresował się nią Bert Harp i po skrzyżowaniu z Ross Rambler i ze spinossisima otrzymał dobrze u nas znaną Prairie Dawn, a na jego koncie znajdziemy jeszcze inną różę pochodzącą  od Prairie Youth a mianowicie  Prairie Charm. od niej pochodzi również Prairie Swetheart.

Quadra -((‚Queen Elizabeth’ x ‚Arthur Bell’) x (‚Simonet’ x ‚Von Scharnhorst’)) x ((R. kordesii x (‚Red Dawn’ x ‚Suzanne’   )) x (‚Red Dawn’ x ‚Suzanne’ ). tu znajdziemy tylko świeże próby hybrydyzerskie Roberta Byrne, na oko niezbyt udane.

Royal Edward -  Rosa kordesii Hort.x Rosa kordesii Hort. × {[Red Dawn × Suzanne] × Zeus}

Scarlet Fire,nn x [ Pinocchio Kordesa i / Joanna Hill x r. altaica/].

Simon Fraser -Bonanza    × { Arthur Bell x [ Red Dawn × Suzanne ]} x Frontenac . brak

Survivor  - Adelaide Hoodles. Dawcą pyłku wg. HMF jest krzyżówka Crimson Glory x/Donald Prior x r. arkansana/.

William Baffin -rosa kordesii x /Red Dawn x Suzanne/. Chyba najciekawszą, najbardziej udaną różą pochodzącą bezpośrednio od William Bafin jest Bon Chance   autorstwa Mike Lowe. wyhodował ją z krzyżówki  z Heritage w roku 2000. Nieco później M. Lowe powtórzył pomysł , ale  tym razem zapylił inną austinkę tj Mary Rose pyłkiem William Baffin . otrzymaną tak siewkę nazwał Friends Forever i wydaje się, że ta druga jest nawet urodziwsza od Bon Chance. I jeszcze jedna ciekawa róża narodziła się u Mike Lowe z krzyżówki z William Baffin. Jest to odmiana o niezgrabnej nazwie New Hempshire  Statehouse. Tym razem w roli dawcy pyłku wystąpiła Prairie Princess, róża która lubi kanadyjki. Wspomnę o jeszcze jednej próbie hybrydyzerskiej z udziałem Baffina. Jest nią róża  Vermont Verite. To krzyżówka z rosa macrantha niepowtarzająca kwitnienia

William Both – bra k r. kordesii i Max Graf/ x nienazwana własna siewka F. Svejdy.

Winnipeg Parks -(‘Prairie Princess’ x ‘Cuthbert Grant’) x (siewka x ‘Morden Cardinette’). To odmiana z 1981 roku, ale dopiero w roku 2004 , pojawia się Marianne Wolf – prawdopodobnie z zapylenia otwartego. Już całkiem współcześnie Łukasz Rojewski w roku 2013 pokaże nam All You Need z roku 2013 uzyskana w parze z różą Joyce Fleming, Glee  i Alexander McKenzie/  Nie zabrakło też Andre Carl  i Joe Bergeson z próbami z roku 2018.

L83 – Wyhodowała ją F. Svejda w roku 1988 – tak się podaje oficjalnie, ale hybryda ta była używana przez hodowców kanadyjskich znacznie wcześniej, np. George Vancouwer, wyhodowana z jej udziałem, na rynku pojawiła się w roku 1983.. R.kordesii jest  o tyle rzadkością że w świecie róż, że producentów pyłku nie brakuje , ale niewiele jest dobrych matek produkujących odpowiednią ilość dobrych nasion.A rosa kordesii warunki te spełniała, i jako dawca pyłku i jako producent nasion. Svejda uzyskała siewką z open polination  z Max Graf i skrzyżowała ją z rosa Kordesii. W ten to sposób powstała słynna siewka L83 powszechnie przez nią używana. Dobra jako roślina mateczna i jako dawca pyłku. Już w pierwszej generacji będzie to całkiem pokaźna lista: Marie Victorin, William Booth, Louis Jolliet, Prairie Celebration. W drugim pokoleniu, listę tę uzupełnia jeszcze Cap Diamant a przede wszystkim chyba szczytowe osiągnięcie hodowców kanadyjskich – Canadian Shield.

Ulrika Carlson-Nilson, wykorzystując „L83″ w swoim programie hodowlanym na szwedzkim Uniwersytecie Nauk Rolniczych Balsgård, przedstawiła następujące pomysły hybrydyzerskie:

„Anna” 2000 = („Alias ​​Friesia” Sunsprite „×” L83 „);
„Irma” 2000 = („Alias ​​Friesia” Sunsprite „×” L83 „);
„Balsgårds Balder” 2000 = („Nina Weibull” × „L83″);
„Balsgårds Freja” 2000 = („Sympathie” × „L83″).

W roku 2002, Czech Vojtech Benetka  wszedłszy w posiadanie  nienazwanej siewki L83 z dorobku Felicitas Svejdy wykonał interesującą próbę hybrydyzerską i zapylił w 2002 roku , jej pyłkiem Flamentanz Kordesa. tak oto narodziła się bardzo interesująca róża nazwana przez hodowcę Rudolfina. Wszystko byłoby dobrze i wspaniale, ale otrzymana w ten sposób róża niestety nie powtarza kwitnienia.

W roku 2008 , Paul Barden , po krzyżowaniu jej z Midnight Blue wypuszcza na rynek  Distant Zenith i mniej więcej w tym samym czasie, już w drugiej generacji  Chrystian Bedard wyselekcjonuje obiecującą Party Hardy.

Analizie poddałem blisko 60 odmian zarówno tych  pochodzących ze stacji badawczych Svejdy i Marshalla jak i róż innych hodowców ale tak blisko spokrewnionych, że można je objąć opisową nazwą róże kanadyjskie. Nazwa ta w języku potocznym funkcjonuje zresztą od dawna.  Połowa z opisanych tu odmian w ogóle  nie zwróciła na siebie uwagi hybrydyzerów. Dlaczego tak jest? Trudno powiedzieć.

W pozostałych przypadkach widzimy, że  zainteresowanie nimi ma jak gdyby dwie fazy. W latach 1990 -2005 zainteresował się nimi/ w sposób umiarkowany/ mainstream hodowlany i  mamy tu kilka interesujących odmian jak na przykład Bon Chance, ale to jest ewidentnie margines . Dopiero w latach 2010 2018 , daje się zaobserwować nową falę  zainteresowania tą grupą róż za sprawą młodego pokolenia szukającego swej szansy na rynku. Są to : Łukasz Rojewski, Andre Carl czy Robert L. Byrne. Jednakże na ocenę ich dokonań przyjdzie nam trochę poczekać.

O jeszcze jednej sprawie trzeba tu powiedzieć. Utajnianie rodowodów swoich róż przez współczesnych hodowców  jest z ich wąskiego punktu widzenia racjonalne bowiem ewidentnie opóźnia pościg. Konkurenci tracą , gubią tropy choć to w epoce zaawansowanych badań genetycznych nie jest tak oczywiste. To taktyka na krótką metę. Na dalszy dystans  jest to jednak  zabijanie piśmiennictwa o różach owej darmowej pracy marketingowej jaką piszący o różach wykonują na rzecz rynku róż. Ale dość dygresji. W interesującym nas temacie kwestia utajniania rodowodów również  objawia się negatywnie. Trzeba bowiem wyraźnie powiedzieć. Te moje dywagacje odnoszą się tylko do tej grupy róż, gdzie hodowcy zdecydowali się podać  ich dane rodowodowe.Skutkiem tej konstatacji jest inna:  tak na prawdę to nie wiemy jak głęboki jest wpływ dziedzictwa hodowców kanadyjskich ze stacji Morden i Ottawa i im bliskich  na współczesną ofertę rynkową. Na przykład Firma Pheno Geno Roses. W oficjalnie ogłoszonym programie hodowlanym,czytamy, że firma korzysta z dorobku róż kanadyjskich dla stworzenia mrozoodpornych odmian przeznaczonych dla Europy Wschodniej. Jakie jednakże są to odmiany to konkretnie poza Winterjewel  – nie wiemy.

Antoine i Francis Meilland

Gdy szukamy przodków Meillandów, bez problemu znajdziemy antenatów  wywodzących się nawet z połowy XVIII wieku. Francuskich archiwów bowiem  Niemcy i Rosjanie nie wywieźli ani nie spalili. Ja, jako pierwszego/ ustalenie arbitralne/ odnotuję Mathieu Meillanda / 1802- 1883/ który pobrał się z Jeane Marie Moulin/1807 – 1885/ i w czasie swego długiego pożycia małżeńskiego dorobili się  siódemki dzieci a jednym z tej licznej gromadki był najbardziej tu nas interesujący Jean Baptiste Meilland/1843 – 1892/ , który to ożeniwszy się z Jeanne Lafont/ 1856 – 1943/ dorobił się czwórki potomków z których najbardziej interesuje nas  Antoine Meilland czyli  słynny Papa Meilland. To właśnie on był pierwszym,który w tej rodzinie zajmował się różami. Ogółem rodzina Meillandów „odpowiada” za wyhodowanie grubo ponad tysiąc nowych odmian róż. Więcej odmian powstało tylko w rodzinie Kordesów.

Antoine, urodził się  w czerwcu 1884 roku we wsi Chamboeuf, około trzydziestu mil od Lyonu. Był jak już wspomniałem,  jednym z czworga dzieci, a rodzina ciężko pracowała na swoim małym  gospodarstwie. Jego rodzina a zwłaszcza ojciec doświadczył okropności wojny będąc obrońcą  Paryża podczas oblężenia miasta przez Prusy  w 187o roku. Jego matka, Jeanne, od zawsze znana jako Jenny, utrzymywała swoją rodzinę w czystości, karmiła i dobrze wychowała. I to wszystko mimo swej niepełnosprawności związanej z utratą ręki. Zamiast ręki miała żelazny hak. Kariera edukacyjna Antoine zakończyła się na szkole wiejskiej a największy wpływ na osobowość i zainteresowania młodego Antoine miała Mme Miviere, wdowa po miejscowym nauczycielu. Antoine często ją odwiedzał, szczególnie podziwiając jej ogród różany, który kusił go bardziej niż gospodarstwo rodziców.

Nic więc dziwnego, że mając zaledwie dwanaście lat, poinformował rodziców, iż postanowił uprawiać róże. Jego ojciec próbował go od tego odwieść, tłumacząc, że ludzie  na pewno to będą musieli jeść a róża jest symbolem luksusu.
Jednakowoż te argumenty nie zmieniły nastawienia Antoine, który napisał list do hodowcy róż w Lyonie, Francisa Dubreuil, prosząc o przyjęcie do pracy. W odpowiedzi otrzymał radę by poszukał sobie zajęcia bliżej domu. Antoine podjął więc pracę w pobliskiej szkółce drzew owocowych w St. Galmier , gdzie pracował przez cztery lata. Po czym ponownie zwrócił się do  Francis Dubreuil, który w rzeczywistości był krawcem, który poślubił Marie, córkę Josepha Rambaux, ogrodnika w   Parc de la Tete d’Or. W wolnym czasie ten ekspert od drzew owocowych, odpowiadał za nie w parku, W domu po pracy zajmował się różami. Wyhodował ich wiele, większość z nich pozostaje nieznane , ale część z nich  ocalało  rozmnożone przez wdowę a później przez zięcia Franciszka Dubreuil. Sam był rodzajem namiętnego XIX wiecznego amatora , który nie dbał o stronę merkantylną tego co robił. Nie oczekiwał  żadnej nagrody poza czystym podziwem dla piękna przyrody.

Przypisuje się mu wyhodowanie  około 8 odmian róż z czego dwie są doskonale znane i uprawiane po dzień dzisiejszy. Są to: polyanty Anne Marie Montravel i Perle d’Or. Po śmierci Josepha, całą tę schedę przejęła jego małżonka, /nie znamy niestety jej imienia/ a potem Francis Dubreuil,/ 1843 – 1916/ który ożenił  się z z córką Państwa Rambaux – Marie. Zdobył sobie swą pracą i fachowością dużą renomę. Dość powiedzieć, że  został założycielem Francuskiego Towarzystwa plantatorów róż, a na swoim koncie ma wyhodowanie ponad 60 odmian róż z czego niewątpliwie najbardziej sławną  jest na dzień dzisiejszy herbatnia Crepuscule. To do pracy w jego szkółce aspirował młody Antoine Meilland. Gdy Antoine zwrócił się do niego po raz wtóry o pracę – został przyjęty i przepracował tam ponad 10 lat. To dość dużo by zakochać się w córce Francisa Dubreuil i Marie z domu Rambaux  – rezolutnej Claudii która w zależności od potrzeb, w firmie ojca,  działała jako sekretarka, kwiaciarnia lub handlowiec,  będąc prawą ręką ojca.

Jak pisze  Jack Harkness w The Makers Heavenly Roses, str,122 ” Antoine był przystojnym , dobrze zbudowanym młodzieńcem o szerokiej, ogorzałej w wyniku pracy na świeżym powietrzu, twarzy. Tworzył wokół siebie aurę spokoju i porządku”. Nic więc dziwnego , że podobał się nie tylko pracodawcy , ale i Claudii.  Ślub wzięli w roku 1909  a w roku 1912 urodził się  im syn Francis, który imię dostał zapewne po swoim sławnym dziadku.

Długo nie nacieszył się synem, gdyż w roku 1914 wybucha I Wojna Światowa i Antoine dostaje powołanie do wojska.

Claudia Meilland, wówczas dwudziestokilkuletnia, została zatem obciążona wieloma obowiązkami: starszym ojcem, małym synem, domem i firmą. Firma zmienia swój profil, przestawia się  z róż na warzywa; towar Klaudia transportuje ręcznym wózkiem na rynek. Lata mijają wolno i mozolnie, umiera  ojciec Klaudii. W końcu Antoine wrócił z wojny w 1919 roku i mogli wznowić swoje prawdziwe życie, ponownie hodować róże. Z wielką trudnością, jeżdżąc rowerem po okolicznych lasach, zorganizował dwadzieścia tysięcy podkładek, zaokulizował je,przygotował katalog. Niestety  wszystko pochłonęła plaga szkodników.    Gdyby nie zapas drzewek owocowych, nie mieliby się z czego utrzymać.

***

Nasuwa mi się tu  pierwsza analogia, porównanie do sytuacji innych wielkich rosarian. Otóż Wielki Czech, Jan Bohm , również wraca po I Wojnie do domu, zaczyna wszystko od zera a dom / a właściwie nędzną klitkę/ stawia z kamieni pochodzących z oczyszczania pola. Zakładając szkółkę róż, zarabia na utrzymanie produkcją warzyw a podkładki organizuje, jeżdżąc rowerem po okolicznych lasach  co dawało asumpt okolicznym  wieśniakom do okrutnych żartów.

***
Sprzedają stary , lyoński dom Claudii i przeprowadzają się poza Lyon do Tassin-la-Demi-Lune i od tego momentu zaczęli wreszcie odnosić skromne sukcesy.To na tych polach pojawią się pierwsze sukcesy Francisa: Golden State  i Madame A. Meilland.

W tym czasie w małej miejscowości Varce niedaleko Grenoble, mieszkał niezwykły człowiek- Charles Mallerin. Był wysokiej klasy inżynierem, fachowcem od instalacji centralnego ogrzewania, ale nie miał do tego serca. Jego pasją były róże. Gdy tylko odłożył wystarczający kapitał -  pod pretekstem złego stanu zdrowia , porzuca swą profesję i zajmuje się  hodowlą róż, tworzeniem nowych odmian.  Charles był nie tylko odnoszącym sukcesy hodowcą, ale także miał poczucie swego rodzaju misji, przekazania swej wiedzy innym. Postanowił więc w roku 1929   zaprosić francuskich hodowców róż do siebie by pochwalić się swymi dokonaniami.   Ponadto zaproponował  gościom, aby przyprowadzili swoich synów. Dlatego też  Antoine i Franciszek udali się do Varce.  Zainspirowany tym spotkaniem , Francis jeszcze tego roku podjął próby z hodowlą nowych odmian. Nie bez znaczenia były tu doświadczenia pradziadka  J.Rambaux i dziadka Francisa Dubreuil.  Zachęty matki , która podtrzymywała go na duchu, niewiele pomagały, nie szło mu najlepiej, wszak miał dopiero 17 lat! Trochę pomógł mu  Charles Mallerin, który Francisa, zapewne nieco żartobliwie  nazywał swoim studentem. Napisał  do niego/ a w ogóle to pisywał do niego bardzo często/, że amerykański przedstawiciel z firmy Conard -Pyle , przyjeżdża do Francji i zasugerował by go zaprosić do Tassin.   Prawdę mówiąc, niewiele było do pokazania, ale róże  niosły ze sobą szczególne więzi,  i doszło do zawarcia pewnych zobowiązań.   W 1933 roku Francis spotkał się  z Robertem Pyle, przyjacielem Charlesa Mallerina. To spotkanie i spotkanie z dr. J.H. Nicolasem, twórcą róż w Stanach Zjednoczonych, zachęca go do wyruszenia w amerykańską podróż.

Wcześniej, jeszcze w roku 1932  zmarła  Claudia, żona Antoine choć była ledwo po czterdziestce.Z pomocą osieroconym panom,przyszła niezawodna Grand  Mere Jenny, która przejęła gospodarstwo domowe, a jej pierwszym pomysłem było wysłanie Antoine’a i Francisa na wakacje.Wyjechali na południe Francji i zakwaterowali się w hotelu w  Antibes. Ale  po chwili okazało się   że spędzanie wakacji w żałobie po takiej stracie było kiepskim pomysłem. By zabić czas,postanowili poodwiedzać lokalne szkółki róż. Wiedzieli o jednej , którą prowadził Francesco Giacomo Paolino i którą Antoine wcześniej współpracował. Postanowili go odwiedzić. Był on włoskim imigrantem, członkiem dużej rodziny  z Kalabrii  która w roku 1892 wyemigrowała za chlebem do Francji i zamieszkali w Antibes.     Wydzierżawił niewielki kawałek ziemi,trudno dostępny   w środku zarośniętej, nieuprawnej dziczy,  jaką wówczas była Cap d’Antibes. Czynsz był minimalny za tak bezużyteczną ziemię. Oczyścił ją, zaczął uprawiać  warzywa i kwiaty i róże. Odniósł sukces, kupiono więc tę ziemię stając się właścicielami  dziś, jednego z najatrakcyjniejszych miejsc w Europie. Wspólnota zainteresowań zawodowych sprawiła, że szybko się zaprzyjaźnili. To wówczas Francis  poznał Louisette Paolino, swoją przyszłą żonę a podówczas trzynastoletnią dziewczynkę.

Po powrocie z wakacji, zainspirowany wspomnianym już wcześniej spotkaniem z R. Pyle i J.H.Nicolasem, postanowił   pojechać do Stanów Zjednoczonych by zobaczyć jak tam pracują jego koledzy, gdyż uważał, że produkcja róż tak w jego firmie jak i we Francji ma charakter nieco prowincjonalny. Wyjeżdża tam wiosną roku 1935, choć ojciec i babcia Jenny uważali to za ekstrawagancję.

W roku 2019 na stronie  ilovecapantibes spotkałem rozmowę z Matthiasem, wnukiem Francisa, który powiedział coś zupełnie przeciwnego mianowicie, że jego zdaniem, to Grand Mere Jenny  namawiała go do tej podróży i była jej spiritus mowens.

W USA Francois przejedzie 12000  mil,  i do domu wróci z kilkoma ważnymi spostrzeżeniami, postanowieniami, które będzie potem konsekwentnie wdrażał do końca życia.

- by sprzedawać róże, niezbędny jest katalog drukowany w kolorze.

- w pracach polowych niezbędne jest obróbka mechaniczna a  by krzewy róż do sprzedaży  utrzymywać w dobrej kondycji, niezbędna jest chłodnia.

- dla hodowcy niezbędna jest prawna ochrona  jego praw autorskich.Własność intelektualna staje się kamieniem węgielnym, na którym Franciszek założył swój kreatywny biznes.

Jego pierwsza udana odmiana róży została wprowadzona   w Ameryce przez Conard-Pyle Company w 1937 r. Jest to udane połączenie najlepszych owoców anglikańskiego i francuskiego nurtu hodowlanego, tj. Wspaniałej Souvenir de Claudius Pernet  Perneta i Charles P. Kilham  McGredyego III. Motyw ten w twórczości Francisa będzie się ciągle pojawiał. Nazwę nadał jej Robert Pyle , który nazwą tej żółtej róży  Golden State, nawiązał   do odbywającej się właśnie Międzynarodowej Wystawy w San Francisco.Róża ta, jej wizerunek znajdzie się zresztą na okładce pierwszego kolorowego katalogu jaki powstał  jesienią 1936, po powrocie z podróży do Ameryki. Gdy przybyły tantiemy, Francis natychmiast wydał je  na urządzenie chłodni.

Jak się później okazało, losy rodzinnej firmy Meillandów zostały w dużej mierze uzależnione od jednej róży - Madame A.Meillad/ Peace/. Dlatego też pozwolę sobie opowiedzieć o tym zdarzeniu nieco więcej.
Według Francisa Meillanda, zapylanie miało miejsce 15 czerwca 1935 r. Gdy  w roku 1936 zakwitła , nie mieli wątpliwości, że ze względu na jej wigor piękne liście i cudowny kwiat, że to był bez wątpienia najpiękniejszy mieszaniec herbatni jaki kiedykolwiek świat widział.

Wprawdzie jeszcze przed wojną , latem 1939, Francis kolegom hodowcom pokazał swoje najnowsze osiągnięcie hodowlane a zapewne też i przekazał sadzonki do oceny. Jednak wykorzystując  swe kontakty  z pracownikami konsulatu USA w Lyonie  przekazuje  paczkę z sadzonkami, tak świetnie zapowiadającej się róży, odlatującemu do Stanów konsulowi by ten przekazał ją kolegom z firmy Conard-Pyle. Nawiasem mówiąc o losach tej przesyłki dowie się dopiero po wojnie.

Historia nagle przyśpiesza. Wprawdzie jeszcze   14 stycznia 1939 r. w Antibes odbył się ślub Francisa Meillanda i Louisette Paolino, ale już jesienią wybucha wojna. W życiu Grand mere Jeny , która umiera w roku 1943  w wieku 87 lat, jest to już trzecia wojna! Francis zgłasza się na poborowego, ale komisja lekarska  jest innego zdania. Nie powinien być żołnierzem. Wrócił więc do  uprawy warzyw zamiast róż. Ale wcześniej musi wykopać i spalić 200 000 doskonałej jakości krzewów róż.

On i Louisette dochowali się dwojga dzieci, Michele/ 1943/ i Alaina; ten ostatni urodził się 25 05 1940 r. w dzień urodzin swojej prababki  Grand mere Jenny!

Po wojnie firma Conard Pyle szybko poinformowała Franciszka, że jego róża w Ameryce została nazwana ze względów marketingowych  Peace, podczas ceremonii, która odbyła się , /tak się szczęśliwie złożyło/ w samym czasie kiedy skapitulował Berlin.
Amerykanie wprowadzili  ją do handlu w roku 1945, a wkrótce potem zaczął płynąć do Tassin strumień dolarów w niezwykłych ilościach, co było wynikiem ogromnej popularności  tej odmiany w Stanach Zjednoczonych. Od tego momentu Francis  zrezygnował z uprawy   róż na sprzedaż i zarabiał na życie wyłącznie hodowlą nowych odmian. Był więc wyłącznie pomysłodawcą i nie konkurował już z producentami, którzy  sprzedawali jego nowe, róże.

***

Tu druga dygresja, otóż Gene Boerner, tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej, otrzymał od Kordesa wiele nowych ciekawych odmian tego hodowcy – między innymi słynnego Pinocchio -  Boerner rozmnażał te róże, sprzedawał je, a Pinocchio wykorzysta do własnego programu . hodowlanego. Na czas wojny, USA zawiesiły obowiązywanie praw własności obywatelom niemieckim. Boerner więc mógł zrobić z różami Kordesa co chciał. Te jednakowoż wszystkie należne zgodnie z przedwojennym prawem, pieniądze przekazał po wojnie Kordesowi, bardzo pomagając mu  w podźwignięciu  kordesowego gospodarstwa po zniszczeniach wojennych.

***

Dlatego  zaoferował, że sprzeda swoje szkółki w Tassin konkurentowi i przyjacielowi, Francisque Richardier. Po szczegółowych uzgodnieniach, w roku 1946 powstaje firma Meilland-Richardier pod kierownictwem tego ostatniego.  Następnie Meillandowie kupili ziemię na Cap d’Antibes za dolary pana Pyle’a i M. franki Richardiera. W 1948 roku, przeprowadzają się do Antibes gdzie założyli duże centrum hodowlane z rozległymi szklarniami, niedaleko rodziny Paolino, ku wielkiej radości Louisette.

Pozwolę sobie tu na pewnego rodzaju paralelę. Otóż w pewnym sensie, w podobnej sytuacji znalazł się w okresie wojennym Kordes.  Z jego róż korzystał  Gene Boerner. Jest to człowiek ,który uszanował prawa autorskie jakie miała firma J&P od rodziny Kordesów,  oddając wszelkie pożytki z tychże praw do depozytu , podczas gdy to zgodnie z wówczas obowiązującym prawem robić tego nie musiał. Korzyści mógł zatrzymać. Następnie przekazał je wyniszczonemu wojną Kordesowi.

Francis , chcąc niechcąc zostaje prawnikiem, biznesmenem i hodowcą. W tej ostatniej roli, był pod silnym wpływem jego włoskiego teścia, dla którego główną zaletą róży było użycie jej jako kwiatu ciętego. Biorąc to pod uwagę  wprowadził w 1954 r. różę, która wówczas musiała stać na półkach każdej kwiaciarni na świecie,  Była to o długich łodygach, jasnoczerwona „Baccara”.
Franciszek, prawnik, zdyscyplinował się, by przestudiować niuanse francuskiego prawa patentowego  i w 1951 r. uzyskał od Ministerstwa Przemysłu i Energii  patent za swoją nową różę „Rouge Meilland”. To była czerwona odmiana przeznaczona na kwiat cięty, wprowadzona w Ameryce jako Happinesss. Szkółkarze francuscy byli zszokowani tą innowacją. Perspektywa zapłaty tantiem  niezbyt im odpowiadała . Francis nagle stał się najbardziej niepopularnym człowiekiem w branży. Zagłębił się w tajemnice znaków towarowych i za pośrednictwem swoich brytyjskich agentów, Wheatcroft Brothers, złożył wniosek o rejestrację brytyjskich znaków towarowych na kilku różach. Wniosek został odrzucony  Francis więc zrezygnował z National Rose Society i wycofał swoje róże z prób w Wielkiej Brytanii.

W biznesie stworzył międzynarodową sieć agentów, którzy jednocześnie wprowadzali jego odmiany na całym świecie. Nazwał to  Universal Rose Selection. Nowe odmiany, były wysyłane do oceny do każdego członka sieci, następnie w czerwcu każdego roku odbywało się w Antibes spotkanie   w celu ustalenia, które odmiany należy wprowadzić.Słabością planu było to, że uczestnicy czasami okazali się zobowiązani wprowadzić różę, która nie odniosła sukcesu w ich konkretnym klimacie. Jego siła leżała w katalogach. Były pięknie wydrukowane we Francji i tak zaprojektowane że każdy uczestnik umieszczał własny tekst. Zdjęcia róż były przepiękne, na które nie mogłaby sobie pozwolić żadna indywidualna firma. Francis, to był człowiek o energii kilku osób, każdy z jego projektów  hodowla, działalność gospodarcza i studia prawnicze,w które się zaangażował  wystarczyłby by zająć każdego przeciętnego człowieka.   Spieszył się by odnieść sukces, jakby wiedział, że jego czas jest krótki, umiera bowiem w roku 1958 w wieku zaledwie 46 lat.

Jeżeli przyjrzymy się dokonaniom hodowlanym  Francisa,a HMF przypisuje mu wyhodowanie około 130 odmian róż -  zauważymy, że  dorobek jego jest bardzo homogeniczny i zdecydowana większość jego twórczości obraca się wokół 5 odmian: Peace/ponad 1/3 odmian hodowli Francisa ma ją w pierwszym pokoleniu za rodziców/,  Charles P.Kilham, Margaret McGredy, Joanna Hill i Madame Joseph Perraud . Mimo tego iż  jego drogę znaczą tak doskonałe odmiany jak Hapiness 1949 Baccara 1954, Coktail 1957 czy wreszcie Peace/ 1935 – 45/ to jednak  fakt  iż jego najsławniejsza i najbardziej udana róża pojawiła się u progu kariery musiał zaciążyć nad całym jego życiem i  twórczością.  Peter Harkness w  The Makers of Haevenly Roses sugeruje nawet, że ta wewnętrzna presja na powtórzenie sukcesu mogła być jedną z przyczyn jego przedwczesnej śmierci.

Happiness, = / Marakesch x Leonce Colombier/to druga po Peace ważna róża Francisa,która powstała  w wyniku prac hodowlanych prowadzonych w czasie II wojny opartych o krzyżówki własne , Rome Glory Aicardiego i – jakże by inaczej  Charles P. Kilham. Odmiana ta pod francuską nazwą Rouge Meilland zapisała się w historii jako pierwsza w Europie róża objęta ochroną patentową  i zastrzeżonym znakiem towarowym. Po II Wojnie światowej, amerykanie z inspiracji prezydentowej Truman, przystępują do modernizacji i remontu wnętrz Białego Domu. Powszechnie znany jest fakt, przekazania przy tej okazji  przez ambasadora Francji w Stanach Zjednoczonych Vincenta Auriola , pięknego pozłacanego zegara gabinetowego z końca XVIII wieku.  Natomiast niewiele osób wie, że  obecna na tej uroczystości  ambasadorowa Auriol, wręczyła  Pani prezydentowej Truman tuzin czerwonych  róż. Były to świeżo wyhodowane przez Meillandów  róże  Rouge Meilland, które The General Federation of Women’s Garden Club of America z przewodzącą jej łaskawie  prezydentową,  nazwie Happiness. To będzie trzecia róża Meillandów, która zachwyci Amerykę, po Golden State i Peace. – Anegdotę te podaję za książką  La Grande Famile Roses  autorstwa Sophi  Rondeau.

Happiness zapisała się w pamięci rosarian jeszcze z innego powodu, otóż jest ona rośliną mateczną rewelacyjnej   Baccara 1954=/Happiness x Independence/Widzimy tu jak Francis nad podziw udanie łączy własne najlepsze wątki hodowlane z najlepszymi dokonaniami konkurencji. Róża ta,  z jej jasno geraniowo-czerwonymi kwiatami średniej wielkości,  które  zachowują żywotność  dłużej niż większość innych po ścięciu, była wyjątkowym sukcesem. W ciągu kilku lat więcej niż połowa róż sprzedawanych w Europie do produkcji kwiatów ciętych, to  była Baccara. Mówi się, że róża ta, mogła zarobić dla Meillandów więcej pieniędzy niż Peace. a na równie udaną  odmianę trzeba było czekać do końca lat 60 gdy to Marie Louise wyhoduje innego dominatora kwiaciarni -  Sonię. Jack Harkness w swojej wydanej w roku 1978 książce ” Roses” pisze: „Parę lat temu byłem zimą w Holandii i obserwowałem jak  realizowano zamówienie na 1300000 krzewów tej odmiany. Wieczorem, kiedy wszyscy ludzie z wioski, po zakończeniu zwykłej pracy, przyszli, aby zarobić dodatkowe pieniądze szczepiąc .Zostałem poinformowany, że opłata licencyjna równa jest dokładnie szylingowi, obejmowała ona czas który trwał do końca życia rośliny, średnio prawdopodobnie siedem lat a czasem nieco więcej.  Jeśli zostałem poinformowany prawidłowo, w tę umowę zaangażowano honorarium autorskie w wysokości około 60 000 funtów”.

Już pod koniec życia, w roku 1957, Francis wyhoduje bardzo interesującą odmianę  Cocktail / Idependence x Orange Triumph x Phyllis Bide/gdzie odejdzie od swoich ulubionych schematów hodowlanych. Zostanie ona natychmiast zauważona przez świat hodowlany i jeszcze w tym samym roku   otrzyma Certificat de Merite na konkursie w Bagatelle. Znaczenie tej odmiany zostanie ostatecznie potwierdzone na kongresie federacji stowarzyszeń różanych w Lyonie w roku 2015. Zostanie ona mianowicie laureatką  Hall of Fame  World Federation of Rose Societes.  Jako ciekawostkę podam, że trop ten, już po śmierci Francisa podejmie jego żona Marie Louise i użyje w roku odmiany Cocktail , krzyżując ją z Fashion , do wyhodowania bardzo interesującej odmiany Clair Matin.

O jeszcze jednej róży chciałbym tu wspomnieć. Mam na myśli białego z różowym sercem, mieszańca  herbatniego autorstwa Michele Meilland, nazwanego Francis Meilland  w prawie  setną rocznicę jego urodzin. Wprawdzie  Louisette zwykła mawiać, że ​​żadna róża nie jest na tyle idealna, by była godna nosić imię jej męża Françisa. Jednak Alain, już po śmierci matki uznał, że odmiana ta, charakteryzująca się żelazną odpornością na choroby grzybowe, może dać początek nowej generacji mieszańców herbatnich odpornych na czarną plamistość.

Rola Antoine Meillanda w firmie jest niezwykle interesująca. ten , w sumie prosty człowiek, przyglądał się z niejako z boku  lawinie zmian, jaką uruchomił jego syn.   Papa Meilland, jak zawsze go nazywano, był opoką, centralną postacią szybko rozwijającego się imperium. Był mężczyzną, na którym można było polegać. Spokojny, prosty i konstruktywny. Papa Meilland, ciemnoczerwona róża wprowadzona do 1963, została nazwana właśnie na cześć Antoine. To dobry kwiat, to rzeczywiście chwała ciemnego koloru pyszniąca się wspaniałym zapachem, choć kapryśna co do klimatu i stanowiska. Niewątpliwie musiała mu sprawić   przyjemność   w ostatnich latach życia. Zmarł  02 1971 roku .

Gdy umiera Francis, jego syn Alain urodzony w roku 1940, ma zaledwie 18 lat. Jest to niskiego wzrostu o ciemnych kręconych włosach i niskim tonie głosu , to energiczny młodzieniec o włoskim typie urody. Alain, politykę ojca kontynuował i rozwijał ją z pomocą matki i dziadka.

Alain w roku 1969 popełnia książkę  A life in Roses. Pisze tam znamienne zdanie:”Ponieważ my, hodowcy róż, zawsze patrzymy w przyszłość, zawsze mając nadzieję, że tegoroczne zapylenie krzyżowe przyniesie ekscytujące wyniki miłośnikom róż, którymi może cieszyć się będą  za osiem do dziesięciu lat, musimy być optymistami. Podobnie jak Papa Meilland i moi przodkowie uprawiający i hodujący róże przed nami . Każdej wiosny wciąż ogarnia mnie ogromny entuzjazm, gdy widzę naszą nową siewkę zerkającą ku mnie przez glebę w naszych szklarniach badawczych. ”- z Przedmowy Meilland, A Life in Roses Alaina Meillanda.

Artykuł ten, jest rozwinięciem mini referatu jaki wygłosiłem na święcie róży w Kutnie – rok 2019. Jednocześnie jest to część pierwsza większej opowieści o Meillandach.

Róże czerwone są…

To temat nie na artykuł a  na epos raczej, no ale od czegoś trzeba by zacząć. Może to się wydać niewiarygodnym, ale nasi przodkowie  do XIX wieku nie mieli przyjemności podziwiania prawdziwie czerwonych róż. Owszem były ciemno różowe, czy potem niby czerwone , ale z bardzo silną interferencją koloru niebieskiego czy raczej sino niebieskiego który ujawniał się szczególnie mocno w fazie przekwitania. Wśród wielu rozlicznych zasług, jakie przypisujemy różom chińskim jest  również  obdarowanie róż europejskich  darem czystej czerwieni. Ponieważ hodowcy przełomu  XVIII i XIX wieku nie prowadzili  precyzyjnych notatek a i intencjonalna hodowla była im obca, wiec nie wiemy dokładnie jakież to róże stały za Gloire des Rosomanes Emile Plantiera. Datę jej powstania określa się na rok 1825, choć wielki znawca francuskich róż historycznych, profesor F. Joyaux, przesuwa tę datę na rok  1835. Czy wcześniej europejczykom róże czerwone nie były znane? Ależ nie , wcześniejsza była na ten przykład Rose de Roi, choć dziś już niestety nie wiemy jak ona naprawdę wyglądała  bowiem mówiąc z pewną przesadą dziś każda znaczniejsza szkółka ma w swej ofercie Rose du Roi a jednocześnie  nie są one w ogóle podobne do siebie.Ja, na ten przykład mam w swojej kolekcji trzy Rose du Roi, pochodzące z różnych źródeł i nie są w żadnej mierze do siebie podobne. Jednak na początku XIX w. była ona sensacją nie tylko z racji intensywnego czerwonego koloru ale i długiego okresu kwitnienia. Stała się  formą rodzicielską mieszańców powtarzających kwitnienie. Jest więc ważną odmianą z punktu widzenia historii róż. W encyklopedii fotograficznej róż P.Harknessa na stronie 33 znajduje się taki cytat: „szkółkarz Thomas Rivers polecał ją do ogrodu każdego gentelmana, by dostarczała kwiatów na bukiety we wrześniu i październiku, co pozwala zrozumieć, dlaczego w Anglii sprzedawana była pod nazwą Crimson Perpetual (karmazynowa wiecznie kwitnąca) a nie jako Rose du Roi  .I jeszcze  cytat samego Thomasa. Rivers’a : „W   ogrodzie każdego dżentelmena powinna być duża rabata   z Crimson Perpetual Roses, by dostarczać mu bukiety w sierpniu, wrześniu i październiku: ich zapach jest tak zachwycający, ich kolor tak bogaty, a ich forma tak doskonała, że zasługują na to w pełni”.Rose Amateurs Guide – rok 1854.

Ale  to  Gloire des Rosomanes jest pramatką wszystkich czerwonych czerwonych róż , w takiej odmianie czystej , jaskrawej czerwieni, jakiej inne róże do dziś dać nie potrafią.

Gdy przeanalizujemy rodowody wszystkich ważniejszych czerwonych róż dwudziestego wieku, to okaże się, że  tak naprawdę mocno biją tylko dwa źródła. Jedno, to  linia utraconej już /chyba/ róży Alexandra Dicksona II.  Liberty, a drugie to przepiękny mieszaniec herbatni Chateau de Clos Vogueot. Pochodzenie obu tych róż jest mocno niepewne. Są tylko mocno narzucające się sugestie, że ten niezwykły duet  wywodzi się wprost od  wielkiej trójcy jak gdyby pramatek czerwonych róż jaką stanowią Gloire de Rosomanes , Geant des Batailles i General Jacqueminot. Pierwszą, była Gloire des Rosomanes, wyhodowana przez  Emila Plantiera około roku 1825, ale na rynek została wprowadzona przez Viberta, ponad 10 lat później. Była to zapewne siewką róży chińskiej, ale kto to dziś wie jak było w rzeczywistości.Ta róża jest jednym z tych typów, które nie pasują do żadnej uznanej kategorii, klasyfikowana bowiem była jako mieszaniec róż chińskich lub jako mieszaniec burbońskich .  To bardzo płodna róża, HMF  ustalił liczbę jej potomków na ponad 12 tysięcy odmian. To z jej siewek, Nerard  w roku 1845 wyhodował  Geants des Batailles, a z jej udziałem i jakiejś innej siewki  Gloire des Rosomanes - Roussel w roku 1853 , otrzyma  trzecią część  naszego tryptyku a mianowicie General Jacqueminot. Tym razem nie ma już wątpliwości. To remontantka, prawdziwie czerwona remontantka. Gdzieś w 15 lat potem, zainteresuje się nią Jean Pierre Liabaud i  doprowadzi do jej mariażu z Geants des Batailles. Efekt? – to słynny, ciemno czerwony i pięknie pachnący  Baron Bonstetten a jego purpurowo czerwona  siewka uzyskana w roku 1875 przez najsłynniejszych w świecie róż szwagrów, duetu – Soupert&Notting. Została przez nich nazwana Eugene Furst, i róża ta  miała już bezpośredni wpływ na rozwój czerwonych róż w XX wieku.

Grafika – autorstwa _Pani Teresy Marciszuk

Bogata symbolika, jaka stoi za czerwonymi różami, sprawiła, że w zasadzie każdy szanujący się hodowca, dąży do tego by mieć w swojej ofercie  czerwone róże. Każdy zmagał się z tym problemem i rozwiązywał go na swój sposób. Joseph Pernet Ducher, gdy w roku 1908 dał nam nieśmiertelną Chateau de Clos Vogueot, nawet nie wiedział jak to zrobił. W każdym razie jego syn  gdy wizytował przed I wojną Światową szkółki angielskie, został w pewnym momencie spytany o to jak  ta odmiana powstała, miał  wówczas powiedzieć z francuskim wdziękiem, że nie wie bo u jego ojca w szkółkach, na plantacjach, to porządek jest czysto wojskowy , ale już w papierach niekoniecznie. Nie wiem czy to nie była li tylko kokieteria  służąca do skrycia tajemnicy zawodowej, bo już Alexander Dickson II, nagabywany o źródło jego wspaniałej Liberty odpowiedział asertywnie do bólu: Nie mamy zwyczaju ujawniania tajemnic zawodowych. I tak oto rodowód dwu najwspanialszych czerwonych róż, które  dały ton wszystkim czerwonym/ i nie tylko/ różom XX wieku okrywa mgła tajemnicy. Pozostają tylko przypuszczenia i spekulacje.

Tak więc praktycznie wszyscy liczący się hodowcy  dali nam mniej lub bardziej udane czerwone róże/ kwestię tę jeszcze szerzej rozwinę/ ale jeden z nich  sprawił , że róże czerwone stały się jego  znakiem firmowym. Jest to Wilhelm II Kordes.  Wilhelm Kordes II najwyraźniej miał dużą słabość do róż o ciemno czerwonym zabarwieniu bo wyhodował ich około 41 odmian, co stanowi  30% jego dorobku. Wszystkie one powstały w przeciągu 25 lat pomiędzy 1930 a 1955 rokiem.

Jak to się zaczęło? Otóż krzyżując odmianę Superb z Sensation otrzymał w roku 1929, wspaniałą, wymarzoną i jak najbardziej czerwoną  * Cathrine Kordes.  * Jednakże Kordes dążył do jeszcze bardziej czerwonej i bardziej aromatycznej róży. Skrzyżował więc „Cathrine Kordes” z „W.E. Chaplin „a jedną z otrzymanych  tak w roku 1935 siewek, okazała się *Crimson Glory *- bardzo ciemnoczerwona, bardzo aromatyczna i bardzo popularna na całym świecie.

fotografii obok  Crimson  Glory – przez uprzejmość – Pani Urszula Trętowska – Montisfont Abbey

Niektóre inne bardziej znane czerwone róże Wilhelma Kordesa II, które zajęły poczesne miejsce w panteonie róż, to  World’s  Fair (ciemnoczerwona floribunda, zdobywczyni  AARS za rok 1940), potomkini Dance of Joy i właśnie Crimson Glory. Róża ta  da w roku 1951, już po wojnie, jeszcze jedną ciemno czerwoną sławę Kordesów. Independence/ Baby Chateau -również Kordesowa purpurowa pół polyanta pół floribunda x Crimson Glory/   to pomarańczowoczerwona róża, która wywołała trzęsienie ziemi  w świecie róż, kiedy to została wprowadzona. Ten niespotykany podówczas kolor kwiatów róży powstał poprzez wytworzenie się w różach pelargonidyny , substancji chemicznej nadającej pelargoniom ich unikalny  odcień.

na fotografii Independence

Odmiana ta jest protoplastą wszystkich pomarańczowoczerwonych róż i dzięki swej specyficznej, przez dłuższy czas niespotykanej u róż barwie – była wartościowym uzupełnieniem asortymentu róż. Do czasu pojawienia się Independence można było powiedzieć, że róże wielkokwiatowe nie miały pigmentu pomarańczowego. Podobnie jak do dziś nie mają pigmentu niebieskiego.

Wspomnę o jeszcze jednej czerwonej róży Kordesa, o Sympathie. Opinie na jej temat są bardzo zróżnicowane i nie zawsze pochlebne. Tu wspominam o niej dlatego , że jest bardzo udanym reprezentantem rosa kordesii. Jak wiemy powołanie przez niego do życia r. kordesii jest najprawdopodobniej jego największym osiągnięciem hodowlanym. Z  udziałem tej odmiany powstała bardzo liczna grupa mieszańców  a Sympathie jest jest jednym z jej najwspanialszych przykładów.

Drugim współczesnym hodowcą, który obdarzył nas bogatą paletą czerwonych róż w zupełnie innym stylu niż Kordes, jest niestety już świętej pamięci, David Austin. Jego wspaniałe czerwone róże to efekt ponad 30 lat pracy. Nic tu nie było przypadkowe. By otrzymać róże czerwone, skrzyżował  przepiękną, popularną po dziś dzień, różę galijską a mianowicie Tuscany / dziś już wiemy, że nie jest to czysta galijka/ – z   floribundą  Dusky Maiden .  Tak to narodziła się  Chianti . Jest ona pod wieloma względami czerwonym odpowiednikiem różowej Constance Spry. Chianti, to kwitnąca raz w sezonie czerwona róża o damasceńskim zapachu. Wyhodowana została w roku 1967. Skrzyżowanie Chianti z Gypsy Boy R.Geshwinda,  dało siewki kwitnące powtórnie. Najlepszą różę z tego związku, D.Austin nazwał The Knight. wprawdzie ma ona kwiaty we wspaniałym szkarłacie, ale jej wigor i pokrój nie zadowalał Austina. Pozostawała nadzieja, że kolejne krzyżowania usuną ten defekt. I rzeczywiście, kolejna krzyżówka ze starym mieszańcem herbatnim Chateau de Clos Vougeot Pernet -Duchera z roku 1908 przyniosła Squire - znakomitego rodzica odpowiedzialnego za większą część, najlepszych czerwonych odmian Austina. Otworzyło to Austinowi  drogę do krzyżowania swoich róż z innymi odmianami  zarówno tych historycznych jak i współczesnych. Później , piękną odmianę Prospero, będącą potomkiem właśnie The Knight i Chateau de Clos Vougeot skrzyżował ze sobie tylko znaną siewką rozjaśniając jego czerwień i uzyskał   w jego palecie róż nowy, jasno czerwony odcień. Tak  właśnie powstała Sophy’s Rose . To oczywiście nie wszystkie ważne czerwone róże Austina, że wspomnimy Sheakpeare, Othello czy L.D.Braitwaite ale wszystkie wyrastają z przedstawionego wyżej schematu.

Byłbym niewdzięcznikiem , gdybym w tym artykule nie pokazał osiągnięć współczesnego Kordesowi, francuskiego hodowcę  Charlesa Mallerina. Ten wywodzący się z kręgu mistrzów  lyońskich hodowca, zasłynął przede wszystkim jako twórca przewspaniałej Guinee. Dziedziczy ona w obu liniach kolor po Chateau Clos de Vogueot. Jednakowoż po stronie męskiej wchodzi dodatkowo linia Liberty. Guinee nie jest takim potentatem jak omawiane wcześniej odmiany, ale stoi jednakowoż za nią ponad 3000 potomków a nadto jest efektem wysoce oryginalnej pracy hybrydyzerskiej Charlesa Mallerina wprowadzającej zupełnie nowe nuty do dziedzictwa czerwonych róż.  Jako przykład przytoczę  za wspaniałą gawędą o różach, Rose Odyssey J.H.  Nicolasa  ciekawe spostrzeżenie Charlesa Mallerina. Otóż   zaleca on przy dokonywaniu krzyżówek które mają na celu osiągnięcie czystego, czerwonego koloru, użyć po drodze odmiany żółtej, gdyż w ten sposób eliminujemy, niesympatyczną niebieską interferencję w kolorze czerwonym. Mallerin faktycznie stosował się do tej zasady czego dowodzi bardzo częste, wręcz powszechne stosowanie przez niego w swoich założeniach hybrydyzerskich , pernetian.

To są ci najwięksi, którzy robili w czerwonym, ale jak już wspomniałem każdy znaczący hodowca zaznaczył się wybitnym wprowadzeniem jeżeli chodzi o róże czerwone. Tu przypomnę Państwu o niezwykle interesującym przypadku hodowlanym , jakim było pojawienie się trzech wspaniałych, ciemno czerwonych heroin. Mam tu na myśli  Papa Meilland , Alaina Meillanda , Oklahoma  i Abraham Lincoln H. Swima. Niezwykłość  tego zdarzenia polega na tym , że wszystkie te trzy wspaniałości powstały w tym samym czasie i z tych samych krzyżówek tj. Chrysler Imperial z Charles Mallerin.

Wspomniany tu A. Meilland poza genialną odmianą  Papa Meilland da inną jeszcze, wspaniałą czerwoną różę a mianowicie wymienioną przed chwilą Charles Mallerin.

Na naszą uwagę zasługuję z całą pewnością jeszcze Albert Norman i jego  bardzo udana Ena Harkness. Piszę o niej bo wyhodowanie  róży Ena Harkness to jedno z  najbardziej niezwykłych wydarzeń w świecie róż. Stworzona została w 1946 roku, przez Anglika Alberta Normana,  to przyjaciel P.Harknessa, nazwał ją Ena, na cześć żony Harknessa, specjalistki od róż i kompozycji kwiatowych.  Głównym zajęciem Alberta Normana, była obróbka diamentów. Natomiast zabawa w hybrydyzera  ,  stała się dla niego zapewne odskocznią od tej niezwykle stresującej i odpowiedzialnej pracy.  W swej malutkiej szklarni skierował swój dociekliwy i analityczny umysł na rozmnażanie róż.  ”Dla amatora, wyhodowanie dobrej róży w takich warunkach jakimi dysponował Norman, to jak trafienie głównej wygranej w totolotka , a Panu Albertowi udało się to dwukrotnie, ponieważ ma na swoim koncie jeszcze równie wspaniałą różę Frensham .” – napisał Samuel Darragh McGredy  w „Family of roses” na stronie 140.

Bardzo dobrze zdaję sobie sprawę z tego, że każdy taki przegląd jest naznaczony silnym piętnem subiektywizmu, ale do niewątpliwych primadonn wśród róż czerwonych pozwolę sobie jeszcze zaliczyć Ingrid Bergmann Poulsenów, Etoile de Hollande Verschurena, oraz Gloria di Roma Aicardiego. Ingrid Bergman zawdzięcza swoją popularność dobrej pracy marketingowej Poulsenów, ale już Etoille de Hollande , znalazła uznanie nie tylko u lubowników róż , ale i u hodowców bowiem z jej udziałem powstało ponad 4000 innych odmian. Trzecia z nich nie znalazła większego uznania u klientów jednakże w pracy hodowlanej wielu rosarian zostawiła znaczący ślad.

Paul’s Scarlet Climber, to niewątpliwie jedno z największych osiągnięć hodowlanych Williama Paula z roku 1906. Kolor swój wywodzi z najlepszego źródła jakim niewątpliwie jest Gloire des Rosomanes, a swój piękny czysty odcień czerwieni niewątpliwie zawdzięcza interferencji koloru żółtego od  mieszańca noisette Reve D’Or Duchera. Ta bardzo odporna na choroby i na trudne warunki atmosferyczne roślina, ma również ponadstandardową odporność mrozową. Jednakże dobrze powtarza kwitnienie jedynie w doświadczonych rękach

I jeszcze kilka odmian z osiągnięć hodowców kanadyjskich. Wymienię tu przede wszystkim takie  odmiany jak :  Hope for Humanity, Quadra,  Cuthbert Grant, Champlain czy Canadian Shield. Co ciekawe , ich wspaniały czerwony kolor pojawił się niejako na marginesie prac nad mrozoodpornością. Nigdy za wiele przypominać, że te wspaniałe współczesne mieszańce międzygatunkowe obdarzają nas ciągle jeszcze unikalną cechą mrozoodporności. Dlatego też, choć mieszańce róż rugosy trudno jest zaliczyć do tytanów piękna, to ich żelazne zdrowie usprawiedliwia mnie że zaliczam tu do najwspanialszych czerwonych róż niektóre z nich jak na ten przykład Anthony Waterer, Gefylt czy Bergers Erfolg. F.J.Grootendorst, Grootendorst Red, Hansaland, Linda Campbell, Robusta.

Na tym bym zakończył swój subiektywny przegląd co bardziej udanych czerwonych piękności. Byłaby to część pierwsza. Część drugą opowieści o czerwonych różach, o ich warstwie symbolicznej, literackiej, kulturowej i religijnej – zostawiam sobie na jesień. W pewnym sensie część trzecią, o pochodzeniu róż czerwonych, znajdą Państwo w najnowszym  biuletynie PTR.

Rosa Rugosa i jej mieszańce – przegląd na rok 1902.

Artykuł ten jest przedrukiem z dwutygodnika Ogrodnik Polski który wydawany był w Warszawie na przełomie wieków.  Rok 1902/ nr7

Rosa rugosa od pewnego czasu rozpowszechniła się w ogrodach naszych; jest to bowiem krzew silny, zdrowy, niewybredny na grunt, a nade wszystko zupełnie zimy nasze wytrzymujący. Liście ma ciemno-zielone, lśniące i duże, pełne, różowo-czerwone, mile pachnące kwiaty,
Szczególniej pączki i na  wpół rozwinięte kwiaty, bardzo pięknymi nazwane być muszą. Zaletą tego krzewu jest też powtarzanie kwitnienia, co naturalnie przy niewielkiej liczbie podobnych krzewów przyczynia się niemało do urozmaicenia roślinności w parkach. Powtarzanie to wprawdzie nie jest bardzo obfite, lecz kwiaty ukazują się ciągle przez całe lato. Mimo to, że dzięki łatwemu rozmnażaniu zwykle przez rozdzielanie, często aż zanadto rozrastających się krzaków, róża ta rozpowszechniła się bardzo, zwracamy na nią uwagę naszych czytelników. W ostatnich czasach zaczęły się pokazywać nowe coraz to piękniejsze odmiany typu, jedne od drugich coraz to piękniejsze. Ze względu, że odmiany te u nas nie są jeszcze dostatecznie znane i niewiele z nich w handlu u nas się znajduje, pozwolimy sobie zaczerpnąć o nich wiadomość z pism zagranicznych i zanotować najważniejsze nowsze odmiany tego krzewu rzeczywistej wartości, wydającego tak piękne kwiaty bez jakichkolwiek prawie trudów i zachodów. Jedną z najstarszych odmian u nas dość znaną jest Rosa rugosa George Bruant; krzak silnie rosnący, pędy opatrzone gęstymi, drobnymi kolcami; kwiat czysto biały, szczególnie w pączku bardzo piękny, wydłużony, po rozwinięciu lekko pełny. Krzew tej róży w czasie kwitnienia, niezmiernie obfitego, zwraca uwagę wszystkich-, jest to prawdziwa perła pomiędzy krzewami naszych parków. Powtarza kwitnienie bardzo dobrze. R. r. Blanche Double de Coubert podobna nieco do poprzedniej, lecz znacznie lepiej powtarza kwitnienie-, kwiaty prawie pełne, ukazują się więcej w bukietach, są bardzo duże. R. r. Souvenir de Philemon Cochet, jedna z najnowszych odmian, o olbrzymich i bardzo pełnych kwiatach, białych, cielisto-różowo zabarwionych, podobnych do znanej róży Souvenir de la Malmaison. Również powtarza kwitnienie bardzo obficie. Oryginalna i ciekawa jest też R. r. Heterophylla , charakteryzująca się przede wszystkiem długimi bardzo, głęboko wycinanymi liśćmi; kwiaty drobne, po 8-10 sztuk razem osadzone, czysto białe, półpełne. R. r. Belle Poitevine, krzak silnego wzrostu, kwiaty czysto różowe, dość duże, w bukietach się ukazujące. R. r. Germanica, krzak rośnie bardzo silnie, liście lśniące, ciemne, kwiaty bardzo liczne w bukietach, fioletowo-czerwone, płaskiej budowy. R. r. Souvenir de Pierre Leperdieux, rośnie słabiej od innych, o kwiatach dobrze pełnych, czerwonych. Jedną z najwspanialszych odmian nowych jest R. r. Conrad Ferdynand Meyer. Odmiana ta powstała ze skrzyżowania mieszańca Gloire de Dijon x Duc de Rohan z opisywaną wyżej R. r. Germanica. Uważają ją za najpiękniejszą pomiędzy dotychczas otrzymanymi odmianami. Wzrostu bardzo silnego, zupełnie wytrzymała, powtarza kwitnienie doskonale, liście większe niż u innych odmian, ciemno-zielone. Kwiaty nadzwyczaj duże, 10 cm. w przecięciu dochodzące, dobrze pełne, koloru srebrzysto-różowego.  Pączki przypominają pączki róży La France, rozwinięte zaś kwiaty podobne są do Baronne de Rotschild, zapach doskonały. Poza pełnymi odmianami wyżej wymienionymi, posiadamy jeszcze typową japońską różę pojedynczo kwitnącą Rosa rugosa Thun. (Rosa Regeliana Hrt.) zupełnie na mrozy wytrzymałą i bardzo ładną, a mimo to niesłusznie zaniedbaną. Jest bardzo ozdobna ze swych wielkich, różowych, pojedynczych kwiatów, a nadto wielkich i okazałych czerwonych owoców. Z róży tej za pomocą krzyżowania otrzymano również wiele odmian pojedynczo-kwiatowych, które godnie z pełnymi rywalizować mogą. Niepodobna pominąć białej odmiany  , o wielkich pojedynczych kwiatach i czerwonych owocach, które kontrastując z powtarzającemi się kwiatami, wywierają wspaniały efekt. Z innych pojedynczych wymienić tu należy: R. r. Helvetia Otto Froebela, posiadająca kwiaty bardzo wielkie, czysto białe, ukazujące się przez całe lato. Owoce cokolwiek mniejsze niż u innych odmian, również czerwone; odmiana to bardzo cenna, wzrostu silnego. R. r. calocarpa, posiada kwiaty różowe, średniej wielkości, ciągle się ukazujące; owoce w wielkiej masie stanowią doskonały kontrast. Odmiana ta pochodzi ze skrzyżowania Rosa rugosa i Rosa semperflorens, wzrost krzaku mniej silny, a więcej rozłożysty. R. r. Madame Philippe Plantamour, nieznanego pochodzenia,ma kwiaty lekko dubeltowe, aksamitno- czerwone, powtarza doskonale. Liście różnią się cokolwiek od innych odmian, gdyż są nieco szarawego koloru. Odmiana ta owoców nie wydaje, jakkolwiek wiele odmian zupełnie pełnych owocami jest obsypane. Mieszańce Rosa rugosa jako krzewy parkowe mają zapewnioną wielką przyszłość”, trudno bowiem znaleźć coś równie pięknego, zupełnie wytrzymałego, z tak długo ukazującymi się kwiatami jak ten gatunek. Niezawodnie też niedługo czekać będziemy na nowe jeszcze ciekawsze mieszańce, o których dziś nawet pojęcia mieć nie możemy.

Bracia Ejzykowie

W  LXVI numerze rocznika Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego znajdziemy obszerny artykuł autorstwa  Jakuba Dolatowskiego i Marlis Buchholz zatytułowany „Szkółki róż Katriela i Arona Ejzyków” To znakomity materiał, bardzo starannie  naświetlający temat. Ponieważ jednak nie każdy ma dostęp do rzeczonego materiału postaram się go bardzo skrótowo omówić.

Twórcy największej przed rokiem 1939 szkółki róż w Polsce, bracia Katriel i Aron Eizykowie, pochodzili z   żydowskiej rodziny osiadłej w Dobrzyniu.  Starszy , Katriel, urodził się 24 grudnia 1893 r. w Dobrzyniu a zmarł   18 września 1957 r. w Ganne Jehuda, na przedmieściach Tel Awiwu . Aron urodził się w Golubiu 18 grudnia 1895 r., a zmarł w Kutnie 12 marca 1979 r.; pochowany jest na cmentarzu w Woźniakowie pod Kutnem.

Katriel,  odebrał solidne wykształcenie zawodowe, które w zamyśle ojca miało mu dać,  mocne życiowe oparcie a zarazem, zapewne, sposobić do wyjazdu do Palestyny. Ojciec wysłał go  po  naukę za granicę, Była to Izraelicka Szkoła Ogrodnicza w Niemczech, założona przez  bankiera, Moritza Simona.  Jednym z głównych celów, jaki przyświecał założycielowi, stało się, szczególnie w ostatnich latach jego życia, a więc właśnie wtedy, gdy do Ahlem trafił Katriel Eizyk, gruntowne wdrożenie do prac ogrodniczych i rolniczych młodych żydowskich chłopców. Katriel spędził w Niemczech cztery lata,Po ukończeniu szkoły w Ahlem  praktykował w Oschatz w Saksonii w zakładzie ogrodniczym, specjalizującym się m.in. w produkcji róż.
Młodszy Aron skończył tylko 4-klasową szkołę handlową w Golubiu , ale później jako swój zawód podawał – „rolnik”. W okresie międzywojennym bracia jakby zamienili się rolami, do jakich predestynowały ich skończone przez nich szkoły, mianowicie Katriel zajął się w firmie kontaktami, zwłaszcza z zagranicą, eksportem i importem, reklamą, zamówieniami, korespondencją, a Aron ogrodniczymi pracami na szkółkarskich kwaterach i wszelkimi kontaktami z ludźmi.Zaczęło się  tak, że w  roku 1912 Hersz Eizyk kupił synom od dziedzica w Adamowicach, na zachodnim przedmieściu Kutna, dwanaście mórg ziemi, a resztę dokupili potem sami bracia, co w sumie dało 10 hektarów „z hakiem”. Z czasem wydzierżawili jeszcze grunt po sąsiedzku,

…jako kapitał zakładowy mieliśmy wtedy zdrowe ręce do pracy, młode i gorące serca, wielki entuzjazm i wielkie nadzieje […] aby sprostać zamierzeniom, trzeba było wyrzec się na wiele lat wszelkich wygód i przyjemności.

Nie było łatwo,   pierwsze lata były bardzo ubogie. J. Dolatowski cytuje obszerne fragmenty  tekstu jaki to zamieścił Katriel Ejzyk w wydawnictwie jubileuszowym  hanowerskiej szkoły ogrodniczej w której to pobierał nauki czytamy tam, że rozpoczął od posadzenia truskawek w międzyrzędziach założonego sadu. a już w następnym roku wyszkółkował 20 000 dziczek róż. Dalej znajdziemy znamienne słowa …’ Wytknąłem sobie  wtedy wielki cel i do dnia dzisiejszego nie ustaję w wysiłkach – pisał w roku 1929 – by osiągnąć tutaj takę pozycję  jaka w Niemczech w dziedzinie szkółkarstwa i wprowadzania na rynek nowości róż osiągnęli W Kordes i M. Krause. Może więc warto by było pokusić się o porównanie ich dokonań i Jana Bohma, genialnego rosarianina czeskiego. Obaj startowali z podobnych pozycji, czyli od niczego, Tak Bohmowi jak i Ejzykom zaszkodziła wojna, ale Bohm rozwijał się zdecydowanie szybciej. Skala produkcji u niego była dwakroć większa. Bohm sprzedawał tuż przed wojną milion sztuk sadzonek róż, Ejzykowie pół miliona. Nadto Bohm był nie tylko producentem ale i hodowcą. Ejzykowie natomiast nie zaangażowali się w hodowlę nowych odmian. Szkoda. To co stało się po wybuchu II wojny ciężko jest mi opowiadąć  a przecież Ejzykowie musieli to przeżyć. Bogu dzięki, że zachował ich przy życiu. Zaczynają od początku. Jeden w Polsce, drugi decyduje się na wyjazd do Izraela.

Lata powojenne
Pod koniec okupacji gdy Aron Eizyk,powraca  do Kutna, jego nowego, postawionego tuż przez wybuchem wojny domu nie było.   Ani jedna skiba ziemi nie była zaorana. Jak opowiadał, bracia zgromadzili bibliotekę fachową złożoną z samych białych kruków, nie odnalazłem ani jednej książki. Z pięciuset tysięcy róż nie było ani jednej [ocalał jeden krzew mateczny, jeszcze z 1912 r., odmiany ‘Ulrich Brunner’]. Niemcy , wszystkie róże wykopali co do jednej i rozesłali do swoich domów
Aron Eizyk nie chciał wyjeżdżać do Palestyny ani, później, do Izraela, choć Katriel go do tego nakłaniał gdzie i sam wyjechał.
Gospodarował   na 3 hektarach, sadząc każdego roku , skromne w porównaniu z okresem międzywojennym, 50 tysięcy podkładek róż i dając pracę 4–5 osobom.  Był to cień dawnej firmy i dawnego życia. Arona Eizyka trzymało przy życiu to, że jak sam wspominał,  lubił przyrodę i stały rytm ogrodniczych zajęć. Krzątał się przy różach, karmił  ptaki, był przyjazny ludziom, z którymi zawsze znajdował wspólny język.

Po II wojnie , bracia widzieli się kilka razy  przy czym nie jest jasne, czy spotkali się w Izraelu, skąd  Katriel przekazywał mu  oczka róż ze swojej plantacji  róż  którą miał w Ganne Jehuda pod Tel Awiwem i gdzie w ciągu kilku lat stał się tam uznanym ekspertem od uprawy róż i sadów cytrusowych. Te oczka  nowych odmian róż przysyłał do Kutna, czasem w sprytny sposób, w postaci bukietów, w ramach międzynarodowej poczty kwiatowej „Interflora”

Po wojnie Aron Eizyk wprawdzie  tylko dwa razy uczestniczył w ogólnopolskich wystawach róż, co nie znaczy by się nie udzielał w społeczności różarskiej. Bracia Eizyk zawsze mieli „szeroki” gest i nie szczędzili swych róż na szczytne cele;  starali się zawsze o nienaganny społeczny obraz firmy. Od nich na przykład pochodziły róże posadzone wokół pomnika Chopina w warszawskich Łazienkach, oni należeli do najhojniejszych darczyńców dla nowo zakładanego parku w Żelazowej Woli, Aron wspomagał po wojnie zakładanie rozariów w Warszawie i w Chorzowie. W powojennym Kutnie , Aron Eizyk urządził różankę w parku Wiosny Ludów  i wspierał wiele lokalnych inicjatyw. Całe życie pasją Arona Eizyka były ptaki. Po gospodarstwie chodziły pawie,  hodował gołębie i kanarki, w ogrodzie i na polu drobne ptaszki siadywały mu na ramionach, dopominając się o okruchy z kieszeni, a on odzywał się do nich w ich głosy. Poza miłością do róż i ptaków Arona Eizyka pochłaniała też technika. Był zapalonym motocyklistą, przed II wojną miał „sokoła”, a po wojnie – cud techniki, wspaniałego poniemieckiego „zündapa”, i auto, równie wysmakowanej, zamorskiej marki, bo „dodge’a” .

Materiał ten jest de facto potężnym skrótem wspomnianego na wstępie artykułu.