Motto :”Róże Davida Austina, wydają się być stworzone na skrzyżowaniu, gdzie nauka spotyka się z Bogiem”.Cytat ten pochodzi ze strony Daphne Filiberti, rosarianki z Kaliforni – www.rosegathering.com On sam zresztą twierdzi,co możemy przeczytać na jego stronie,  że hodowla róż to bardziej sztuka niż nauka. I trudno się z takim spojrzeniem nie zgodzić.

David Charles Henshaw Austin,syn rolnika,  urodził się 16 lutego 1926 roku, na tej samej farmie , na której aktualnie mieszka.Różami zainteresował się bardzo wcześnie, bowiem już w roku 1940 szczegółowo przestudiował  książkę George Bunyarda Old Garden Roses , o starych różach. W 2003 roku David Austin otrzymał Victoria Medal of Honour od Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego za jego zasługi dla ogrodnictwa , oraz  Dean Hole Medal z Royal National Rose Society. Otrzymał również honorowy tytuł magistra z University of East London za prace o hodowli. róż,oraz nagrodę za całokształt twórczości z Garden Centre Association w 2004 roku i został uhonorowany Orderem Imperium Brytyjskiego w 2007 roku. W 2010 roku nazwano go „Wielkim Rosarianinem Świata”.Do tych zaszczytów dodajmy jeszcze  dyplom World Federation Rose Societes i tytułu Hall of Fame za 2009 rok  dla róży Graham Thomas.

Jego syn , David J.C.Austin – urodzony w roku 1958, absolwent zarządzania Uniwersytetu Salford w Manchesterze, jest obecnie dyrektorem zarządzającym firmy David Austin Roses,  która pozostaje firmą rodzinną a do ojca i dziadka dołączył wnuk Richard.

Artykuł ten nie rości sobie specjalnych pretensji do oryginalności sądów – raczej jest to dążenie do pewnego rodzaju syntezy. Zdaję bowiem sobie doskonale sprawę z luki w wiedzy polskich miłośników róż, którzy – jeżeli nie znają języka angielskiego w wystarczającym stopniu – są odcięci od pewnych niezbędnych informacji. Na zdjęciu zapożyczonym z portalu http://www.davidaustinroses.com/english/ sam maestro D.Austin. Stąd narodził się pomysł przekazania pewnych informacji na poziomie podstawowym w oparciu o obszerne cytaty.

Praca Austina i jego dzieło sprawiło, że jesteśmy w nowej epoce tworzenia róży. To dzięki niemu wreszcie do świadomości hodowców dotarło, że nie ma żadnych powodów dla których nie mielibyśmy korzystać z wielowiekowego dorobku, niejednokrotnie anonimowych pasjonatów i zawodowców. Prawie trzydzieści lat Dawid Austin pracował według przyjętych wcześniej przez siebie założeń. Mianowicie zadał sobie pytanie: jak nasze róże powinny wyglądać, jakimi cechami winna się charakteryzować. Nie interesowały go małe pionowe krzaczki wytwarzające płomienno-jaskrawe kwiaty, pomarańczowe i jaskrawożółte kolory które cechują mieszańce herbatnie i floribundy. One były wyhodowane po to by dostarczać wyrazistych kolorów dla rabat na trawnikach, zwłaszcza przy tworzeniu formalnych założeń ogrodowych.

Założenia Davida Austina były zupełnie inne. Tak naprawdę, z wielu względów starał się zachować niektóre z pomysłów Pembertona, które znalazły wyraz w jego wspaniałej grupie hybrid musk. Ale Róże Angielskie poszły dalej, one są o wiele bardziej konsekwentne w kwitnieniu. Dają nam zachwycający pokaz kwitnienia od lata do jesieni, są też przeważnie mniejszymi krzewami. Ideał Davida Austina to zdrowe krzewy o pełnym gracji wyglądzie, dające kwiaty w niezrównanym fasonie starych róż XIX wieku, pełne zapachu i mnogich płatków w oszałamiającej różnorodności stonowanych odcieni. Czyż nie był to wspaniały pomysł? Jak bardzo był udany, możemy uświadomić sobie czytając opisy róż, z których wszystkie, poza nielicznymi wyjątkami, są jego hodowli. Dokonując swoich krzyżówek, otrzymał nowy asortyment róż łączący najlepsze cechy starych i nowych odmian. Mieszańce herbatnie skojarzone zostały z pachnącymi, mocnej budowy, krzewiastymi różami XIX wieku. Rezultat jest oszałamiający. Austin otrzymał wspaniałe kwiaty przypominające róże malowane przez P.J. Redouta ale dodatkowo na ogół dobrze kwitnące cały sezon wraz z szeroką gamą kolorów obejmującą stonowany żółty, złotomorelowy, i inne nieznane kolory w czasach Redouta. Nie wszystkie odmiany róż D.Austina równie dobrze powtarzają kwitnienie, pewne problemy ma pod tym względem Gertrude Jekyll. Do tych najsolidniejszych pod względem kwitnienia należą: Fair Bianca, Heritage, Molineux,Tamora czy William Sheakspeare.

Niezwykle zajmującym zajęciem- wspomina G. Thomas- było odbywanie dorocznej pielgrzymki do Albrighton, blisko Wolverhampton, by zobaczyć tysiące siewek Austina, obejrzeć ich rozwój, i podziwiać bogate i jednocześnie delikatne (nie ostre) kolory, cudowne kształty, i zadowalający zapach. Całkiem dobrze osiągnął swój cel, i dziś widzimy, że róże Austina podjęły dalszy rozwój starych róż dokładnie w tym miejscu, gdzie on został pod koniec XIX w. przerwany. Ponowne odkrycie czaru starych róż jest jednym z najważniejszych wydarzeń świecie róż. To sięgnięcie do uroku starych róż galijskich, damasceńskich czy centifolii z ich europejską tradycją sięgającą epoki brązu jak też ich krzyżówek z różami Orientu, jest najważniejszym skutkiem dokładnie zaplanowanej pracy D.Austina.

Nikt nie może się spodziewać że sprawi przyjemność wszystkim, dlatego niejeden raz słyszymy krytykę poczynań Davida Austina jeżeli chodzi o brak szerszej palety kolorów. Ale przecież każdy barwnik oferowany przez róże jest w tzw. różach Austina- oprócz płomiennych czerwieni i oranżów. Sam hodowca tak tą kwestię ujmuje: „staraliśmy się by różom angielskim nadać kolory w delikatnych odcieniach różu, moreli, brzoskwini, czysto żółtego czy kremowego. Dla kontrastu wprowadziliśmy kilka odmian szkarłatnych, fioletowych i fioletowo różowych odmian. Poszukujemy czystych tonów gdyż klarowność i czystość koloru jest dla nas bardzo ważnym aspektem w hodowli. Wiele nowoczesnych róż ma mocne a nawet ostre kolory a wiele ma zmieszane a nawet zmącone tony. Zdaję sobie sprawę, że każdy pejzaż może skorzystać na zastosowaniu czerwonych, jaskrawych i intensywnych plam kolorystycznych. Jednakże wierzę głęboko, że ogólnie rzecz biorąc , róże jako takie wyglądają lepiej w miękkich, bogatszych i czystszych kolorach”. Graham Thomas mu wtóruje: „Na przykład gdy patrzę na różę Super Star to nie wydaje mi się bym chciał ją mieć w swoim domu lub ogrodzie. Nie mam też ochoty na mocne koktajle każdorazowo albo cały dzień; raczej coś łagodnego , urozmaiconego z dobrego rocznika”. Wiele osób uprawiających Róże Angielskie zwraca uwagę na to, że ich pędy mają skłonność do opadania na ziemię. Jest tak, ponieważ zazwyczaj są one niedostatecznie dobrze prowadzone, albo źle przycięte.

Na ten przykład, róża Graham Thomas nie otrzymała nagrody na trials w Bone Hill. Komitet Selecting of the Royal National Society orzekł , że jest – „zbyt chuda”. Okazało się, że róża krzewiasta wymaga min. 4-lat by w pełni ocenić jej jakość i jej zalety. Musiało upłynąć wystarczająco dużo czasu by mogła odnieść swój spektakularny sukces.English roses są zasadniczo roślinami rabatowymi, do tak popularnych w Anglii rabat mieszanych/mixed border/ i oferują nam ogromy wybór pokroju. Spotykamy wąski, pionowy, dalej gęsty gałązkowy i krzewiasty. Widzimy krzewy o pędach wdzięcznie wyginających się w łuk itp. Pozwala to ogrodnikowi i architektowi zieleni wszechstronnie wykorzystywać je do różnych założeń ogrodowych . Sam D.Austin tak o tym pisze: „to jest trudny obszar dla hodowcy. Pokrewnym problemem jest ulistnienie krzewów. Nie chciałbym być tu dogmatyczny i mówić co jest dobre a co złe, ale ogólnie rzecz biorąc wolę liście o teksturze matowej, solidnie okrywające krzew podobnie jak to u starych odmian niż z rzadka porozrzucane liście na krzewie jak to jest u mieszańców herbatnich. Starałem się łączyć w jednej roślinie wszystko to co najlepsze. Kwiat, liście i zgrabną formę wzrostu.” Lucetta, Golden Celebration i Lilian Austin są przykładami krzewów pełnych gracji z wyginającymi się w łuk pędami. Natomiast Mary Rose, Heritage i Redoute są krzewiaste w formie. Herbalist, Glamis Castle, Country Living i Wife of Bath są niskie i o pokroju gałązkowym. Chciałbym na jeszcze aspekt tej sprawy zwrócić uwagę. Mianowicie w doskonałych warunkach środowiskowych róże angielskie mają tendencję do niekontrolowanego bujnego wzrostu. Najlepszym przykładem może tu być odmiana Gertrude Jekyll, która w klimacie chłodniejszym o mniejszym dostępie światła słonecznego jest potulną 1,5m rośliną natomiast w warunkach długiego , ciepłego dnia staje się 3m potworem wymagającym zdecydowanej interwencji ogrodnika.

Należy zdawać sobie sprawę, że róże te były hodowane z kilkoma zamysłami, założeniami jak: zapach, i ciągłe kwitnienie, ale głównym celem do którego dążył Austin było uzyskanie szeroko otwartych kwiatów, dobrze wypełnionych płatkami, w tradycyjnym stylu . Stare róże były wspaniałe w swoim czasie, i takie są dziś róże Austina. To, że nie mają tak wspaniałych pąków jak róże herbatnie jest rekompensowane innymi ich zaletami i wspaniałościami. Forma kwiatu English Roses jest bardzo charakterystyczna i zupełnie inna niż u typowej współczesnej róży z jej wysokim spiczastym czy stożkowym pąkiem, którego otwarcie się ucieleśnia krótkotrwałe piękno kwiatu, który kiedy jest w pełni otwarty najczęściej ujawnia bezkształtny bałagan. W przypadku English Roses jest to powrót do nieskazitelnej formy starych róż, gdzie to otwarty kwiat prezentuje najwyższą wartość piękna tak jak na przykład peonia czy goździk.Uważam osobiście, że kształt kwiatów róż angielskich jest ich największą siłą.Przypominają mi porcelanowe filiżanki wypełnione  jedwabistej tekstury płatkami w pastelowych odcieniach wielu barw. Kwiaty otwierają się stopniowo, sukcesywnie, w określonej gradacji, do czasu aż wyjawi się ich pełna wspaniałość, aż zobaczymy kwiat w pełni otwartym. Podstawowe kształty jakie zwykle spotykamy, to różne formy – rozetowe, ćwierć rozetowe, z oczkiem o różnych stopniach formy pucharowej i kulistej. Daje nam to wiele pięknych i pasjonujących efektów poprzez ciągłą zmianę formy i kształtu – w zależności od tego w jakim stopniu rozwoju jest kwiat. Ta forma kwiatu, którą nam oferuje Austin ma też swoje pułapki. W chłodnej i wilgotnej pogodzie kwiaty mogą się nie rozwijać tworząc mało estetyczne mumie a rozwinięte, dobrze wypełnione kwiaty wyginają zbyt mocno pędy na których są umieszczone. Zjawisko to zanika u starszych egzemplarzy. Można je też kontrolować przez umiejętne cięcie.

Jest również sprawa zapachu. Tu Austin miał niezwykłe szczęście, dał nam,chyba przez czysty przypadek, nowy zapach u wielu ze swoich róż – zapach mirry. Wygląda na to, że jest to jakiś zapach hybrydowy, pojawiający się często w English Roses ale którego nie da się jednoznacznie powiązać z jakąś krzyżówką. Austin bardzo dbał oto by zapach, ta istota róż towarzyszył jego odmianom. Czasem jednakowoż odstępował od tej zasady. Nie stosował jej zbyt rygorystycznie. Przykładem niech tu będzie Charlotte która weszła do obiegu mimo tego, że trudno o niej powiedzieć by była pachnąca. Po prostu przeważyły inne jej zalety.Paul Barden przyznając się do swej adoracji róż Austina, zwraca uwagę na pewien znamienny aspekt tej sprawy. Mianowicie róże Austina ze względu na pewien ograniczony zestaw genetycznych mogą poszczycić się posiadaniem czystych klarownych zapachów, które można zdefiniować i nazwać. Rodzi to bardzo ciekawe sytuacje. mianowicie, niektórzy z nas są niewrażliwi na pewne zapachy. Wówczas niektóre z róż Austina mogą być dla nich bez zapachu.

Dla nas mieszkających w dość niesympatycznej strefie klimatu przejściowego ważnym niezwykle jest problem mrozoodporności. Otóż róże angielskie są zdecydowanie bardziej odporne na mróz od mieszańców herbatnich czy floribund. Ale nie mają jednakże odporności mrozowej np. róż galijskich. Przykładowo Teasing Georgia to jedna z bardziej wrażliwych i zalecałbym traktowanie jej jak floribund. Natomiast do najbardziej mrozoodpornych Austin zalicza Abraham Darby, Charlotte, L.D.Braitwaite, Mary Rose czy Scharifa Asma.

Z kolei posiadacze ogrodów i ogródków miejskich- nie tylko- zainteresowani są wpływem nasłonecznienia na jakość kwitnienia róż. Ogólnie trzeba powiedzieć, że róże lubią stanowiska słoneczne, ale wiele z nich jest skłonne zadowolić się 4 godzinami rozproszonego światła słonecznego dziennie. Róże angielskie nie są tu jakimś specjalnym wyjątkiem. Zwłaszcza te, które w genach mają Iceberg jak np: Heritage będą tolerancyjne jeżeli chodzi o ilość dostarczanego światła. Podobnie Gertrude Jekyll, która w sprzyjających warunkach/jak pamiętamy/ potrafi osiągać ponad stardardowe wymiary.

I jeszcze obszerny cytat w którym to David Austin wyłuszcza clou całego swojego przedsięwzięcia a które zasłużenie uzyskało miano English Roses. Nazwał to trafnie i metaforycznie „charakterem”. „…Jest jeszcze jedna jakość, która staraliśmy się osiągnąć tworząc English Roses. Jest to charakter. Jest to próba uwypuklenia istoty róży. Jest to jedyne w swoim rodzaju połączenie różnych jakości, które daje im wyjątkowe miejsce w naszych sercach. Jest to trudne do zdefiniowania i wyrażenia.Charakter to coś więcej niż suma części, które zostały przedstawione powyżej. To jest pewna miękkość, delikatność i czar. To jest jeszcze coś nieuchwytnego, jak gdyby ponad wszystkimi tymi cechami, które wystawiamy na próbę i co podkreślamy w naszym programie hodowlanym. Nie ma żadnych namacalnych zasad ani standardów, które by składały na „charakter” ale należy się tego trzymać. Poprawiać owe ulotne cechy aby mieć pewność, że pojęcie English Roses będzie należycie docenione i zrozumiane.”

Z tego co zostało napisane , czytelnik mógłby wyciągnąć mylny wniosek, że róże D.Austina są pozbawione wad. Tak nie jest. Przede wszystkim wymagają oprysków przeciw chorobom grzybowym. Są odmiany bardziej odporne jak np Pilgrim czy Heritage ale są też bardziej podatne jak Abraham Darby czy Charles Austin, ale generalnie potrzebują ochrony chemicznej. Generalnie są bardziej odporne od mieszańców herbatnich czy floribund ale nie mają tej odporności co stare róże. Dlaczego? Ponieważ w krzyżówkach użyto róż podatnych np. na czarną plamistość jak np. chętnie używana przez Austina Iceberg.

W większości wypadków potrzebują specyficznego cięcia by móc cieszyć się ładnymi kwiatami w zasięgu naszego wzroku czy nosa.

Wreszcie wymagają systematycznego i intensywnego nawożenia i nawadniania. Słowem: Nie są to róże samoobsługowe i poleciłbym je raczej zaawansowanym hodowcom.

David Austin jest twórcą około 200 odmian z czego około 60 jest bardziej upowszechnionych. Przedstawię teraz obszerny wybór odmian, którego dokonali wspólnie David Austin i Graham Thomas. Znajdą się tu jedynie nazwy z datami hodowli. Oczywiście niektóre z tych odmian przemawiają do mnie bardziej niż inne. Po szersze dane proszę sięgnąć do Encyklopedii róż.

* *Abraham Darby *- 1985
* *Belle Story* – 1984
* *Brother Cadfael*- 1990
* *Charles Rennie Mackintosh*- 1988
* *Country Living*- 1991
* *Cymbeline*- 1982
* *English Garden*- 1986
* *Evelyn*- 1991
* *Gertrude Yekyll*- 1986
* *Glamis Castle*- 1992
* *Golden Celebration* – 1992
* *Graham Thomas* – 1983
* *Gruss an Aachen*- 1909 Geudlidig -Niemcy. Według Austina standarty English Roses spełnia również Cardinal Hume Harknessa i Dentelles de Mallines Lensa.Według niego, można by je klasyfikować jako właśnie English Roses.
* *Heritage *- 1984
* *Jayne Austin*- 1990
* *Kathryn Morley* – 1990
* *L.D.Bratwaite *- 1988
* *Leander *- 1982
* *Lucetta* – 1983
* *Mary Rose *- 1983
* *Perdita *- 1983
* *Pilgrim *-
* *Redoute* – 1992
* *St. Cecilia *- 1987
* *Sharifa Asma *- 1989
* Shropshire Lass - 1968
* *Sweet Juliet* – 1989
* *The Alexandra Rose *- 1992
* *The Countryman* – 1987
* *The Dark Lady* – 1991
* *The Prince *- 1990
* *Wife of Bath * – 1969
* *Winchester Cathedral *- 1988

Nie wiem czy Austin rozpoczynając swoje prace nad rodziną róż angielskich zdawał sobie sprawę z tego, że ubocznym skutkiem jego niewątpliwego sukcesu hodowlanego będzie rozbudzenie zainteresowania różami wieku XIX i wcześniejszymi, ale wygląda na to, że efekt będzie podobny jak w przypadku Józefiny Beauhernais gdy to gromadząc kompletną jak na owe czasy kolekcję w Malmaison przyczyniła się tak do rozbudzenia mody na róże, jak i do lawinowego rozwoju hodowli nowych odmian. Należy również podkreślić i dostrzec przełamanie mody i hegemonii mieszańców herbatnich , które niezasłużenie wyparły inne rodziny róż. Niezwykłe jest również to, że działalność i dzieło Austina uzyskało wsparcie w twórczości Grahama Thomasa, który również wiele uczynił propagując stare róże i na równi z Austinem przyczynił się do wywołania mody na róże historyczne poprzez propagowanie ich uprawy oraz ich uroku. Jest jeszcze tytaniczna praca Brenta Dickersona z jego wielotomowe „przygody ze starymi różami”, ale o niej przyjdzie nam jeszcze mówić trochę później.

Artykuł ten zawiera obszerne cytaty książki Grahama Thomasa „The Rose Book” oraz z artykułu Davida Austina z roku 1991 zatytułowanego „Character English Roses” a zamieszczonego w Historic Roses Journal przeplatane moimi własnymi przemyśleniami. Uznałem, że dla dla odpowiedniego ujęcia tematu, najlepsza będzie kanwa stosownego rozdziału przywołanej książki.Wybór odmian zostawiłem w niezmienionym kształcie, tak jak został dokonany wspólnie przez G. Thomasa i D. Austina, pozostawiłem go w orginalnym kształcie.

Pozwalam sobie uzupełnić go o te z dokonań Austina, które – moim zdaniem – również zasługują na uwagę z różnych względów.

A Stropshire Lad 1968

*Charles Austin 1963*

*Constace Spry* 1960

*Cottage Rose* 1991

*Fair Bianca 1982 *

*Geoff Hamilton* 1997

Herbalist

Jude The Obscure 1995*

Mayflower

*Othello*1986

*Pretty Jesica *1983

Scepter d’Isle 1996

Tess of the D’Uberville

Tradescant 1993

Inne ujęcie tego tematu znajdziemy w artykule: Róże Angielskie – Genealogia .