Tytułem wstępu pozwolę sobie zamieścić obszerny cytat ze wstępu książki autorstwa: Marek Jerzy, Stanisław Żyła, Mieczysław Czekalski – Róże – 110 odmian. str6. ” W roku 1882 odbyła się w Warszawie wystawa róż, pierwsza w dziejach polskiego ogrodnictwa. Bracia Hoserowie i bracia Kaczyńscy przywieźli do Starej Pomarańczarni w Łazienkach ponad dwieście odmian róż. Kolekcja Ulricha obejmowała sto trzydzieści odmian, niewiele mniej liczyła kolekcja pochodząca z Ogrodu Pomologicznego. Wystawa na której pokazano imponującą , jak na owe czasy, liczbę odmian róż pozbawiona jednak była akcentu polskiego. W tym sensie, że żadna z tych odmian nie została wyhodowana w Polsce. Wiązało się to wówczas z ze skromnymi rozmiarami produkcji krzewów róż w Polsce, przeznaczonej głównie na potrzeby ogrodników dworskich. Zainteresowanie produkcja krzewów róż na szerszą skalę wzrosło dopiero na początku XX wieku. Handlowe szkółki powstały w Poznaniu/Piotra Skrzypczaka/ w Łodzi/Franciszka Wiznera/ i Kutnie/braci Ejzyków/ . Wydana w roku 1927 książka Bronisława Gałczyńskiego „Róże w Ogrodzie”, kończy się reklamami polskich szkółek mających w swej ofercie róże. Będą to szkółki Przedpełskich z Płocka założone w roku 1905. Zakłady ogrodnicze Curlich /Ulrich/ z Warszawy założone w roku 1805 a zlokalizowane przy ulicy Ceglanej 11, czy wspomniane już szkółki Bracia Hoser z Pruszkowa, które biuro swoje miały przy ulicy Jerozolimskiej 45. Jednakże reprodukowane tam odmiany pochodziły wyłącznie z zagranicy. Własnej hodowli nie prowadziła wówczas żadna z polskich szkółek róż. Pierwsza odmiana hodowli polskiej pojawiła się dopiero w roku 1932 w szkółkach nałęczowskich Z. Śliwińskiego. Nazwano ja Porucznik Żwirko.„

W materiałach XVIII Konferencji Naukowej Carskie Sioło „Rosja-Polska: dwa aspekty kultury europejskiej”, Carskie Sioło, 26-28 listopada 2012 r, znajdziemy artykuł autorstwa Utah Arbatskaja o historii nazwy róży Aurora Poniatowska a w tym artykule takie oto zdanie:’ Na początku ubiegłego stulecia/ XIX/, kiedy Polska była częścią Imperium Rosyjskiego, w Częstochowie pracował jako hodowca Władysław Zawada, który stworzył serię róż „Piękne Częstochowianki”. Dziś, po gospodarstwie Pana Zawady została tylko nazwa dzielnicy.

Ta róża obok to Chopin – niewątpliwie najpiękniejsza z róż stworzonych przez polskich hodowców – i niewątpliwie jeden z najpiękniejszych z mieszańców herbatnich jakie wyhodowano w ogóle. Dzieło STANISŁAWA ŻYŁY. Polskie róże, róże wyhodowane w Polsce przez kwiat naszych hodowców. Różne były ich losy. Jedne przemknęły jak meteory przez nasz płytki i w dużej mierze sterowany rynek , inne uparcie walczą o swoją obecność jak np. Mazowsze. Tak na prawdę tylko Chopin odniósł niekwestionowany sukces rynkowy tak w kraju jak i za granicą. Jest to wybitna róża.Dziś gdy ją porównuję do przereklamowanych wydmuszków reklamowych typu Peace to nachodzą mnie bardzo niedobre myśli. Pociesza mnie tylko jedno. Czas wszystko bezlitośnie zweryfikuje i pokaże co było złotem a co li tylko tombakiem bezwartościowym. Nie wiem jakie byłyby losy róży Porucznik Żwirko, gdyby nie wojna.Ta w każdym bądź razie przekreślila jej szanse nie tylko na sukces ale nawet na zaistnienie. Kto ją widział? Kto ją ma? Jak wygląda. Nie było nikogo kto dałby jej miejsce w samolocie przez Atlantyk we wrześniu 1939 a potem promocję zapewnił jak dla Peace zrobił przyjaciel Meillanda. Świat się walił, kto by u nas myślał w tym czasie o różach. No chyba, że Francuzi.

Popatrzmy więc co nam zostało. I cieszmy się, że Stanisław Żyła nadal ma lekką rękę i że idą nowi jak np. Adam Chodun. Zapewne są jeszcze inni o których nie wiem. Niech się odezwą!!!

W roku 1979 został wydany Informator nr5/97 przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej. Czytamy tam:” Przez wiele lat w badaniach oceny odmian przewinęło się wiele krajowych nowości, w sumie jednak na 48 nowych kreacji zgłoszonych do badań, tylko osiem uzyskało certyfikat odmiany oryginalnej.Wśród odmian  nieprzyjętych do rejestru znalazły się głównie odmiany amatorskie. w roku 1979 do rejestru wpisano odmiany – Mazowsze, Polina, Warszawa, Vistula, Irina i Marylka. w roku 1977 odmianę Kopernik a w roku następnym odmianę Prof. Oszknis.

*Adam Chodun* – rosa rugosa – hodowli Adama Choduna

Agnieszka – rabatowa- hodowla Małgorzata Spasówka

*Alicja* . Floribunda. Sport od Sangria . Hodowla Byczkowski wpisana do rejestru w roku 1984

Anna Vena – polyantha, ciemno czerwona . hodowla Stanisław Żyła, rok 1972.

*Ashamed Fairy* Hodowca S.Komsta, z roku 1999 sport od The Fairy

Bolesław Wituszyński – Hodowca Zygmunt Wituszyński.

* Brat Roger * – Hodowca Łukasz Rojewski .

*Camping* – Polyantha – wyselekcjonował Leopold Grąbczewski, sport od Paul Crampel.

*Chopin*. Mieszaniec herbatni.Hodowla Stanisław Żyła Pochodzenie: Crepe de Chine x Peer Gynt? Zdobi ogród papieski w Castel Gandolfo.

Dębski – Spotkałem ją na XIII święcie róż i wiem tyle co zobaczyłem na wystawie. Czekam na odpowiedź od Braci Dębskich w tej sprawie.

*Disco*. Floribunda.Hodowla Stanisław Żyła rok 1971-3. Jej atutem są kwiaty przypominające kształtem charakterystyczny kwiat słynnej odmiany Mercedes. Pochodzenie: Carla x Prominent.

* Frutivena * floribunda, rok 2011 hodowca – Stanisław Żyła.

*Hanka*. Floribunda. Hodowla Stanisława Żyły z lat1971-3. Kwiaty w kolorze białym w typie przeboju lat 70 ub wieku – Mercedes.Pochodzenie:White Weekend x Prominent. W książce;” 110 odmian róż” na str. 7 czytamy:”niezwykła plenność, powiązana z przydatnością do uprawy pod szkłem i folią sprawiła, że odmiana ta stała się jedną z najlepszych i poszukiwanych przez producentów kwiatów róż.

Irena Gołębiowska – to złoto żółty mieszaniec herbatni Zygmunta Wituszyńskiego, a Św. pamięci Irena Gołębiowska to długoletnia szefowa Polskiego Towarzystwa Różanego.

Irina - Floribunda. Wyhodowana przez Leopolda Grąbczewskiego w latach 1953 -1963 zarejestrowana w roku 1972. Pochodzenie: Super Star x Europeana

Jantar. Mieszaniec herbatni. Hodowla Leopold Grąbczewski,/1906-1979/

Jan Wierzbicki. Rok hodowli 1935 . Wyhodowana w Nałęczowskich Szkółkach Z. Śliwińskiego. Był to morelowo żółty mutant wielkokwiatowej odmiany Roslyn.

*Jarocin* Hodowla Stanisława Żyły.

Jubilat. Mieszaniec herbatni . Hodowla Aleksandra Michlewicza , wpisana do rejestru w roku1986

Junior. Mieszaniec herbatni. Hodowla Stanisław Żyla. Pochodzenie: Crepe de Chine x Carina.

Kazimierz Walter – hodowla Zygmunt Wituszyński.

Konstancin .Rosa rugosa/hybrid rugosa?/. Również Chylice i Skolimów. Odmiana wyselekcjonowana pod kątem dużych owoców.

Koszuty . Róża damasceńska. Znaleziona prze dr. Tomasza Bojarczuka w parku przy Muzeum Ziemi Średzkiej w Koszutach

*Kórnik*- Rosa rugosa. Wyhodowana w Arboretum Kórnickim.

* Księżniczka Rozali Cartoryska * Sport od Souvenir de la Malmaison wyselekcjonowany w roku 1908 przez hodowcę o nieznanym nazwisku

*Kutno*.-Róża miniaturowa. Jasnoróżowy sport Margo Koster. Wyselekcjonował Bolesław Wituszyński(1912-1991) w roku 1965

Leszek z roku 1980. Nazwana dla pamięci Leszka Wituszyńskiego, swojego tragicznie zmarłego syna. Nie została zarejestrowana. Hodowca, Bolesław Wituszyński/1912-1991/

Łęczyca. Róża pnąca . Hodowla Mirosław Ślusarski, wpisana do rejestru w roku1984

* Magda* – spotkałem w ogrodzie Botanicznym UMCS w Lublinie wprawdzie nie pisało, że to odmiana polskiej hodowli, ale kto inny jak nie Polak by tak nazwał różę? okazuje się że jest to róża autorstwa Lucjana Kurowskiego. Jak pisze Teresa Mosingiewicz na stronie Domu kultury w Kutnie, otrzymała nawet nagrodę na wystawie róż w Erfurcie. Jeszcze w roku 2003 miał ja w swej ofercie słynny szkółkarz lubelski, pan Tadeusz Hempel.

*Marylka*. Czerwony sport róży miniaturowej Dorotte Wyselekcjonował Bolesław Wituszyński(1912-1991) w roku1967. Wpisana do rejestru 1972. Nazwana imieniem córki. Rośnie w ogrodach papieskich w Watykanie. Cytuję za Panią Teresą Mosingiewicz ze strony kutnowskiego domu kultury. ” Tacie udała się Marylka – mówi Pani Maria- jest to odmiana silna, odporna, a przy tym delikatna. Jest w tej róży wyrażona miłość. Ojciec nie miał dla nas zbyt wiele czasu, a swoją miłość wyrażał poprzez nazwy róż. Hodowla wymaga wiele czasu i wyrzeczeń. Mój ojciec całe życie poświęcił jednej pasji – różom. Znam wielu ludzi , którzy kochają róże, ale żaden z nich nie był tak szalony w swojej pasji jak mój ojciec.Był jak gdyby zaślepiony. Ciągle zdobywał wiedzę, uczył się języków, by mieć kontakt z hodowcami ze świata. Bycie z człowiekiem, który całe swe życie poświęca pasji ma wiele zalet, ale nie jest łatwe.. Trzeba mu wiele wybaczać, trzeba go rozumieć, z wielu rzeczy zrezygnować.”

W opisie odmiany Talisman, cytuję Pana Jacka Kondratowicza,  przypisywane Panu Wituszyńskiemu. „Kocham wszystkie róże i kocham pracę przy nich.”

*Mazowsze* .Mieszaniec herbatni.Wyhodowana w latach 1953 – 1963 , hmf podaje ,że w roku 1966 ,przez Leopolda Grąbczewskiego/1906-1979/ .Rejestracja w polskim rejestrze odmian w 1972roku. Różowy sport /lub siewka wg. hmf/ odmiany Marella. Liście skórzaste. Kwiaty ciemnoróżowe z jaśniejszą – jesli dobrze pamietam zewnętrzna stroną płatków.

*Mercury 2000* . Hodowla Stanisław Żyła. Wyhodowana roku 2000 róża okrywowa o długich, przewieszających się łukowato pędach. Tworzy zwarte kobierce. Dorasta do wysokości 60 cm. Jest odporna na choroby. Ma nieduże, błyszczące liście i niewielkie, płaskie, jasnoczerwone kwiatostany. Kwitnie do późnej jesieni.

*Mieszko*. -Floribunda. Hodowla Leopold Grąbczewski./1906-1979/

*Mikołaj Kopernik*. Cielistoróżowy mutantodmiany Carina wyselekcjonowany przez Bolesława Wituszyńskiego(1912-1991), w roku1969 a wpisany do rejestru w roku 1977.Rośnie w ogrodach papieskich w Watykanie.

*Navoika* Mieszaniec herbatni. Hodowla Byczkowskiego z roku 1994

*Polina* Mieszaniec herbatni. Wyselekcjonowana przez E. Błaszczyka z odmiany Bettina w roku1967 i wpisana do rejestru odmian w 1972roku .Kwiatyma żółtopomarańczowe, luźno zbudowane.

Porucznik Żwirko wyhodowany w roku 1932 w Nałęczowskich Szkółkach Z.Śliwińskiego. Pierwsza odmiana hodowli polskiej. Była to odmiana wielkokwiatowa z rasy Pernetian o pomarańczowo żółtych kwiatach.

* Poznań*, Mieszaniec herbatni. Hodowla Leopold Grąbczewski/1906-1979/

*Poznańska * * Monty Pyton * * Gelsomina * Róże znalezione na terenie Polski przez profesora J. Zielinskiego.

*Prof. Kownas* – Profesor Stefan Kownas/ 9.02 1898- 13 .12. 1978/botanik , społecznik związany ze Szczecinem. Róża na fotografii obok.

*Prof. Oszkinis* . Sport odmiany Pharaon. Hodowla Stanisław Żyła w latach1971-1973

*Przelewice*Jak pisze dr Adam Chodun, jest to samorzutny mieszaniec międzygatunkowy z dominującymi cechami rosa rubrifolia.

*Rousefernn * Najnowsza róża rok 2014, hodowli Stanisława Żyły

*Swarzewo*Jest to mieszaniec rosa multiflora,a znaleziona została przez profesora Zielińskiego z Kórnika, w małej miejscowości na północy Polski koło Pucka przy krzyżu przydrożnym.

*Św. Tereska z Lisieux *. Okrywowa. Hodowla Stanisław Żyła rok 1998

*Venrosa *. Mieszaniec herbatni . Hodowla Stanisław Żyła. Pochodzenie: Crepe de Chine x Mr. Standfast .? Zdobi ogród papieski w Castel Gandolfo. Na fotografii obok.

Venus – Hodowla Stanisław Żyła .  Miniaturowa, biała

Vistula. Mieszaniec herbatni. Hodowla Leopold Grąbczewski/1906-1979/

*Weneda*Hodowla Stanisław Żyła z roku 1997

*Warszawa* – wyhodowana w latach1953 -63 przez Leopolda Grąbczewskiego/1906-1979/ wpisana do polskiego rejestru odmian w roku1972. Czerwono-żółty sport odmiany Carioca.

W roku 1973, staraniem PTMR ukazało sie pismo ulotne w nakładzie 5000 sztuk zatytułowane „Róże w Polsce”/ autor nieznany/ a w nim czytamy:” Ze znanych, będących już w produkcji odmian polskiej hodowli, można  stworzyć bardzo ciekawą kolekcję.

CNOS X / obecnie Polina/  Inżyniera Błąszczyka z Bronisz

Czar Śląska  inż, Dekerta

Jantar, Mazowsze / obecnie Mazowia

Warszawa /obecnie Varsovia/

Victoria / becnie  Vistula/

Poznań  L.Grąbczewskiego

Krystyna inż Romika

 Alfa, Beta, Gama, Omega -  J.Rydzka

Śląsk  mgr Spyra

Camping, Irina, Miszko L.Grąbczewskiego

Magda  inż L.Kurowskiego

Romego L.Lipszyca

Kutno, Marylka – B. Wituszyńskiego

Sosnowiec/pnąca/ inż St. Romik.

Prócz wymienionych, jest jeszcz wiele odmian będących od niedawna  pod obserwacją  stacji COBO.

Podstawą i inspiracją do napisania tego artykułu był wstęp do do książki „Róże 110 odmian” autorstwa M. Jerzy. S.Żyła. M.Czekalski PWRiL rok 1992.

Będę niezmiernie wdzięczny za wszelkie uwagi i sprostowania.

Jest to jeden z najczęściej czytanych artykułów jakie przez  lata pracy nad tą stroną internetową napisałem.  Dla wszystkich chcących mieć w swojej kolekcji róże polskiej hodowli mam dobrą wiadomość otóż od jesieni 2010 szkółka Rosarium Pana Adama Choduna,  oferuje  część z omawianych tu odmian.

Wpis ten pochodzi z roku 2008 a w tym czasie w materii róż wyhodowanych w Polsce, wiele się zmieniło. Hodowlą  nowych odmian zajął się na serio  od mniej więcej 8 lat , Pan Łukasz Rojewski. Ponieważ ma na swym koncie około 30 nowych odmian,jego różom poświęciłem odrębny wpis. Zachęcam do jego obejrzenia -                     * Łukasz Rojewski *

Marian Sołtys