Miasto Paryż, świadome bogatego dziedzictwa jakie niesie ze sobą Bagatelle, kupuje tę nieruchomość 12 lipca 1904. Włącza ją do domeny publicznej w dniu 12 stycznia 1905 roku i bierze na siebie obowiązki  ochrony i odnowienia tego terenu.  Prace zmierzające do utworzenia ogólnodostępnego parku publicznego  zostają powierzone Jean Claude Nicolas Forestier, inżynierowi leśnictwa z École Nancy i wice-sekretarzowi komitetu sztuki ogrodowej Francuskiego Narodowego Towarzystwa Ogrodniczego  . Praca jego jest inspirowana przez angielskich i amerykańskich twórców parków miejskich.

Z kolei estetyzm w ogrodzie różanym  l’Hay jest modelem odniesienia dla projektowania przestrzeni, którą mają zająć
róże. 12oo odmian róż zostało oferowanych przez Jules Gravereaux do inscenizacji różanki. Rola ogrodu różanego w Bagatelle w koncepcji Forestiera,  świadczy o rosnącym zainteresowaniu różą jako rośliną ozdobną.

Troska o zachowanie historycznego układu, doprowadziła go do  pomysłu by ogród różany założyć   na terenie starego ogrodu warzywnego, który zapewnia mu płaską powierzchnię i  otwartą przestrzeń. Jest ona  otoczona starymi drzewami,   i ma doskonałą lokalizację w pobliżu głównych zabytków parku  jak Zamek, Trianon, stajnie i oranżeria  wydaje się to być mądrym wyborem.

Wiosną 1906 roku, ziemia jest już wypoziomowana i wzbogacona o dobrych 5o centymetrów humusu, wzbogacona
fosforanami i wiórami rogowymi.
Miasto Paryż dostarczyło rośliny do parku i kwiaty, róże pochodziły głównie z darowizn Jules Gravereaux. Podzielone na klomby i rabaty rozlokowane sekcjami, gatunkami i grupami. Prezentowane  w różnych formach: wysokie krzewy, pędypnące sie po podporach, krzewy, wieńce, słupy, itp, oznaczono je wszystkie  zgodnie z francuskim  systemem klasyfikacji –   Crépin. Gatunki botaniczne posadzono w trawie po obwodzie różanki. Nasadzenia natomiast ujęto w rygory drewnianej architektury ogrodowej jak np. słupy, kratki trejaże itp. Wszystko to obramowano żywopłotami.Położony w bujnej zieleni ten malowniczy zespół, doskonale został zintegrowany a obszarem Bois de Boulogne,  Oczywiście nie zapomniano o esplanadzie ze świetnie wybranym punktem widokowym z którego cesarzowa Eugenia wraz z synem, miała możność kontemplować całość kolekcji .Róże posadzono jesienią, można więc  było je podziwiać już w kwietniu 1906 roku. Toteż tłumnie nawiedziła ogród tzw szersza publiczność ciekawa nowości Juliusa Gravereaux i bardzo kontenta, że nie musi w tym celu przemieszczać się do L’Hay.

W roku 1907 wspomniany już Julius Grawereaux wpada na wyborny pomysł zorganizowania konkursu różanego. Oczywiście oficjalnie chodzi tu o możliwość zaprezentowania najnowszych osiągnięć hodowlanych i poddania ich szerszej ocenie połączonej  z presją konkursową co wg niego miało podnieść jakość hodowli. Powołano jakoweś tam jury i w pierwszej edycji konkursu zwycięża Joseph Pernet Ducher ze swoim mieszańcem herbatnim – żółtą Marquise de Sinedy. Miasto Paryż, podbija stawkę i dnia 5 lipca 1907 roku, upoważnia Forestiera do  zorganizowania konkursu o zasięgu międzynarodowym. Prefekt departamentu Sekwany ustanawia Złoty medal a nadto pierwsza nagroda w każdej kategorii konkursowej wsparta zostaje pokaźną gratyfikacją w wysokości 400 franków. Oczywiście pierwszy Złoty Medal otrzymuje za Marquiese de Sinedy – Pernet Ducher.

25 czerwca 1908, ma miejsce pierwsza edycja międzynarodowego konkursu Bagatelle . Skupia ona 40 uczestników a w tym 21 hodowców z zagranicy.  Z całą pewnością tak liczna reprezentacja hodowców z zagranicy jest zasługą branżowego pisma Journal des Roses, które rozchodzi się po całym świecie. Proszę tylko spojrzeć jak wyglądała „lista obecności ” hodowców rodzimych. Bracia Barbiere, J. Bonnaire, Pierre Cochet, F. Dubreuil, Jules Gravereaux, Pierre Guillot, Louis Mermet, Joseph Pernet Ducher, Foy Robichon, Andre Schwartz, Gaston Vilin. A są to tylko najsławniejsze nazwiska.

Zagraniczni też nie najgorzej dopisali. Przeważali , ze względu na bliskość  geograficzną, europejczycy. I tak z Niemiec przyjechało pięciu/Peter Lambert, Henry Linderman, J.Schmidt, Strasheim, Nicola Welter/, z Angli trzech na czele z Williamem Paulem, z Luksemburga braci Ketten o raz słynne szwagry Soupert i Notting, z Austrii Chalupecky z Irlandii Aleksandre Dickson i inni. Nawet ze Stanów Zjednoczonych nie bacząc na trudy podróży przybyli  Jean Cook, E. Gurney Hill i M-H. Walsh .

Myślę, że interesującym będzie przyjrzeć się z czym francuscy hodowcy się pokazali.

Joseph Bonnaire  zaproponował – Madame Leon Constantin i Tione Pietro.

Francis Dubreuil – Alice Chamrion i Duchesse de Broglie

Pierre Guillot- Deuil de Louise Compagnon, Hecktor Mackenzie, Madame Louis Bailly

Joseph Pernet Ducher przygotował prawdziwą Bombę – Chateau de Clos Vogueot, Jean Note, Lyon Rose, Mrs. A. Wadell .Andre Schwartz – przynajmniej ilościowo też wypadł niezgorzej – La Glissiere, Madame Edward Vicars, Marianne Rascol i Madame Emilian Oliden.

Jak wiadomo, ranga uroczystości zawsze zależy od rangi biorących w niej udział oficjeli. Tu Paryż też dopisał. W ogrodowej oranżerii w czerwcu 1098 roku ,  spotkało się jury w składzie: Monsieur Chenoux – Przewodniczący Rady Miejskiej w Paryżu, Rebillard,  Quentin Bauchard; Escudier i Gay – radni miejscy Paryża, Forestier – odpowiedzialny z zieleń w mieście, Luquet szef ogrodników, Desire Bois szef Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu, Abel Chatenay Sekretarz Generalny Narodowego Towarzystwa Ogrodniczego Francji; Pierre Cochet, przewodniczący Związku
hodowców róż i  wiceprezes francuskiego Towarzystwa    plantatorów róż; René Gravereaux, botanik, i miłośnik róż oraz Pierre-Louis Leveque. Oczywiście to nie wszyscy, ale nie przynudzajmy.

Mimo tej całej dostojności konkurs nie kończy się w zgodzie. Jak zrozumiałem, pierwsza ocena przyniosła zwycięstwo gościom. Nagrodę główną zdobywa Amerykanin E. Gourney Hill za swoją Rhea Reid . Pomniejsze wyróżnienia przypadły Dicksonowi za Dorothy Page Roberts oraz luksemburczykom  Soupert& Notting za Madame Segond Weber.

Niekorzystny przebieg pogody sprawił, że nie wszystkie odmiany można było pierwotnie ocenić. Druga ocena przeprowadzona w październiku przyniosła najwyższe oceny Pernet Ducherowi , ale ten, by nie pogłębiać zamieszania wycofał swoje hodowle z konkursu. I tak oto w roku 1908 Francuzi jak gdyby zrezygnowali ze złotego medalu. Wówczas Pernet Ducher wnioskuje by były przyznawane jak gdyby dwie równorzędne czy też równoległe główne nagrody.  Dla Francuzów i obcokrajowców. Propozycję przyjęto, widać podówczas jeszcze poprawność polityczna nie zbłądziła im pod strzechy.Idą też kolejne, bardzo istotne ustalenia. Ponieważ popularność Bagatelle jest ogromna, twórcy konkursu chcą to wykorzystać do umocnienia pozycji róży rangi konkursu. Postanawiają, że w centralnym punkcie rosarium umieszczona będzie rabata obsadzona różami zwycięskimi w konkursie. Również na widocznym miejscu mają znajdować się co najmniej przez dwa lata, rabaty z tymi odmianami , które kandydują w konkursie. To wszystko ważne pociągnięcia zwiększające z jednej strony prestiż konkursu a z drugiej zainteresowanie publiczności. Widać w tym dobre działanie marketingowe.

W pobliżu ogrodu znajdują się posiadłości miejscowej society, bywanie w rosarium staje się jak najbardziej modne. Wyznacza się tu miejsca spotkań czy konferencji, pojawiają się inicjatywy kulturalne. Wzmacnia to sławę tego miejsca, pojawia się międzynarodowe uznanie. Ogród odwiedzają koronowane głowy jak np. car Bułgarii Ferdynand z dworem, car ma dodatkową motywację by odwiedzić to miejsce gdyż to jemu jeszcze jako księciu, dedykował pięknego mieszańca herbatniego – Prince Bulgarie, mistrz Pernet Ducher . Forestier  i Gravereaux  szybko i sprawnie to wykorzystują nadając takim epizodom odpowiedni rozgłos i reklamę. Tworzą też wysoce synergiczny duet, w którym szerokość kontaktów towarzyskich Gravereaux zdobywanych poprzez swój letni teatr w rosarium L’Hay ma ogromne znaczenie.To wszystko sprawia, że zdobycie Złotego Medalu w Bagatelle gwarantuje nie tylko pokaźną nagrodę , szeroki rozgłos ale i pewny sukces komercyjny.

Rok 2015 , to 108 konkurs. Zatrzymajmy się teraz nad palmares/listą nagród, zwycięzców/. Jest strona internetowa poświęcona rosarium Bagatelle, ale niestety na stronie tej nie znajdziemy wyników konkursów jakie tam miały do tej pory miejsce. Rzecz zaiste zdumiewająca. Jeszcze bardziej zdumiewające jest to, że w necie również nie natknąłem się na podobne zestawienie. Dlatego też będziemy musieli się zadowolić danymi jakie przytacza we wzmiankowanej jponiżej książce, Pani Nathalie Ferrand która w swej analizie ograniczyła się do roku 1945.

cytowane tabele pochodzą z książki Nathalie Ferrand Createurs de roses…

Widzimy tu absolutną supremacją hodowców z okręgu lyońskiego a zwłaszcza Joseph Pernet Duchera, który w analizowanym okresie zgarnął aż 14 głównych nagród, dalej Jean Marie Gaujard i Charles Mallerin 7 i 6 nagród odpowiednio. Z zagranicznych wystawców najwięcej medali zgarnęli bracia Leenders bo siedem i Alex Dickson sześć, oraz Amerykanie cztery nagrody.

Tak oto zakończyłbym część pierwszą opowieści o konkursach różanych w Bagatelle. W drugiej części zajmę się jego dalszymi dziejami, wzlotami upadkami, a właściwie upadkiem, gdyż dzisiejszym daleko jest rangą i popularnością tym przedwojennym.

Artykuł jest w pewnym sensie streszczeniem/ omówieniem/ rozdziału zatytułowanego: Bagatelle et son concours – książki autorstwa Nathalie Ferrand – Createurs de roses. A la conquete des marches 1820-1939 . wydanej w Lyonie 2015. Strony 206 -224.

Marian Sołtys 21 listopada 2015.