Moje róże – moja pasja

R.Gigantea

Species.

Synonimy – R.gigantea macrocarpa, r.macrocarpa, r.odorata gigantea,r, xantocarpa.

Roy Shepperd w swojej wydanej w roku 1956  History of Roses, na stronach 73-78, poświęca sporo miejsca omówieniu tej odmiany. Pozwoliłem sobie przytoczyć w całości ten fragment z nieznacznymi tylko skrótami.

Kilka różnych form tej bardzo energicznej odmiany pnącej zostało znalezionych w różnych częściach południowych Chin i Birmy. Najbardziej charakterystyczny i prawdopodobnie podstawowy typ został odkryty przez Sir Henry’ego Colleta w 1888 roku na wzgórzach Shan w północnej Birmie, a E.H. Willson odkrył później, że również rośnie dziko w południowo-środkowych Chinach.
Nazwa gigantea została po raz pierwszy zastosowana przez Colleta, ale Rehder & Wilson wykazali, że jest to po prostu odmiana r.odorata. Pędy tej charakterystycznej róży mają mocne, haczykowate kolce i są długie do 15 metrów. Kwiaty są pojedyncze, pachnące kremowo-białe, często o średnicy do 15 cm. i pojawiają się  pojedynczo i sporadycznie przez okres kilku miesięcy. Pylniki w kolorze głębokiej  pomarańczy znacznie dodają kwiatom atrakcyjności. Liście  składają się z listków liczbie od 5 do 7, są podłużne, ostro zakończone do  7 – 8 cm długości, brązowawo zielone, gdy są młode, i bladozielone, gdy są dojrzałe. Gładkie, czerwone owocnie o długości 2-3 cm. lub większej, często służą jako uzupełnienie diety tubylców.

Odnotowano i udokumentowano, że istnieje kilka różnych form odmian gigantea,  Istnieją pewne wątpliwości, czy te różnice w typie są wystarczająco utrwalone, aby uzasadnić ich klasyfikację jako odrębnych gatunków. Gatunki subtropikalne, szczególnie te o silnym wzroście, są dość zróżnicowane środowiskowo i tylko dwa, które zostały oznaczone jako r.cooperi i r.macrocarpa, różnią się znacznie od typu rodzicielskiego. R.cooperi / lub odorata cooperi /  jest mniej energiczny i nieco bardziej odporny. Jest też wyjątkowo obficie kwitnąca, r, macrocarpa lub r, odorata macrocarpa znana również jako r, xantocarpa jest dość charakterystyczną formą, która ma żółte kwiaty i owoce. Po raz pierwszy odkryta w 1882 roku w Manipur przez George’a Watta. Ponieważ odmiana gigantea ma cztery bardzo pożądane cechy – wigor, odporność na choroby, zapach i powtarzalność kwitnienia, w naturalny sposób zwróciła uwagę hybrydyzerów działających na obszarach, na których można ją uprawiać. Praktycznie wszystkie dotychczasowe hybrydy powstały poprzez skrzyżowanie jej z innymi odmianami róż herbatnich lub z mieszańcami herbatnimi. Mają tylko jeden sezon kwitnienia i chociaż będą tolerować mróz od czterech do ośmiu stopni przez kilka godzin, można je z powodzeniem uprawiać tylko wtedy, gdy temperatury zbyt często nie spadają poniżej zera.

Alister Clark z Victorii w Australii stworzył grupę karłowatych wiecznie kwitnących róż rabatowych, krzyżując te hybrydy pierwszej generacji z mieszańcami herbatnimi, ale mają one niewielką wartość użytkową w chłodniejszych strefach klimatycznych. A. Clark stworzył również kilka energicznych hybryd gigantea, które są one reprezentowane przez takie róże jak półpełne bladożółty Golden Vision,   Harbinger i półpełne ciemnoróżowe Kity Kininmonth.
W Europie, pierwsze   hybrydy z udziałem  gigantea,  zostały uzyskane przez Henri Cayeux z Ogrodu Botanicznego w Lizbonie w 1898 roku przez skrzyżowanie odmiany gigantea z różnymi różami herbatnimi tj. Belle Portugaise, La Follette Etoile de Portugal.
Paul Nabonand rozpoczął swoją pracę z tym gatunkiem około 1900 roku i stworzył bardziej rozpoznawalne odmiany niż jakikolwiek inny hybrydy. Są wśród nich Fiametta Emmanuela de Mouchy, Lady Jonstone, Comtesse de Chaponay i Senator Amic. Wszystkie mają energiczny wzrost.
Charles Adams, wielebny George Schorner i Captain George C. Thomas z Kalifornii reprezentują Amerykanów, którzy pracowali z tą odmianą, ale ich wyniki były znikome. Niewątpliwie najlepszym ich dziełem jest Susan Louise – siewka od Belle Portugaise.
Krzyżowanie odmiany gigantea z r.moschata zaowocowało powstaniem kilku odmian, które do pewnego stopnia nadal są uprawiane na południu. Najbardziej znane z nich to Montecito, Montariosa, Lemoine i Madeleine. Wszystkie kwitną w wiechach i zostały  wyhodowane przez dr Franceschi z Santa Barbara w Kalifornii.

Susie

Fotografie  w ogrodzie botanicznym Powsin rok 2019.

Klimber.

Hodowca – Wyhodowana w firmie Harkness, rok 2016.

Kwiaty – o zmiennej kolorystyce. rozwijają się do koloru złotożółtego, by w miarę dojrzewania kwiatów przybrać odcienie  różowo łososiowe. Kwiaty kuliste, złożone z około 35 płatków o średnicy około 5 cm.

Zapach – mocny, cytrusowy. W roku 20118, na różanym Trial w Belfaście, otrzymała pierwszą nagrodę za zapach.

Krzew – Jest rodzajem pnącza, o pędach dorastających do 250 cm.

Liście – ciemno zielone, błyszczące.

Vanille Fraise

Fotografie  w ogrodzie botanicznym Powsin rok 2019.

Klimber.

Hodowca – Robert Laperiere, rok 2008.

Kwiaty – pasiaste, prążkowane/ striped/.  Kwiaty średnicy do 10 cm, złożone z około 50 płatków.

Zapach – umiarkowany, owocowy.

Krzew – jest to klimber, o pędach dorastających do 3 m długości.

Liście – ciemno zielone, błyszczące.

Nazwa tej róży, Vanilla Fraise, kojarzy nam się głównie z hortensją wiechowatą.

Nazwa tej odmiany wiernie opisuje swoje delikatne i oryginalne kolory. Wyjątkowo trafnie dobrana. Wanilia i Truskawki.  Kolorystyka jej jest bardzo oryginalna o zmiennych barwach, nawet jak już widzieliśmy inne paskowane odmiany. Niektóre kwiaty mogą być bardziej czerwone a inne bardziej kremowe. Kwiaty są na ogół duże i pełne o klasycznym typie budowy, takie jak spotykamy u mieszańców herbatnich.   Na pędach występują przeważnie pojedynczo lub w małych kwiatostanach.  Dobra do sadzenia przy naturalnych podporach takich jak ściany, mury, ogrodzenia. Może rosnąć w półcieniu.

Nabyć ją możemy , na przykład w szkółce róż Rozaria.

Lord Eldon

Rycina , pochodzi z Floral Magazine, rok 1872.

Nie spotkałem się z tą odmianą, więc sądzę, że najwłaściwszym rozwiązaniem będzie zacytowanie opisu, jaki 150 lat temu zamieścił wspomniany już Foral  Magazine:”

Róża o wyjątkowej kolorystyce, którą teraz przedstawiamy, należy do klasy, w której  nie mamy zbyt wielu przedstawicieli. Mam tu na myśli swobodnie rosnące pnącza i dlatego uważamy, że to będzie dobry wybór   dla tych, którzy mając ścianę z południową wystawą, mogą  chcieć  ją ukwiecić. 

Zostaliśmy poinformowani przez panów  z firmy Paul&Son z Cheshunt,   że Lord Eldon został wyhodowany z nasienia Cloth of Gold, przez szkółkarza z Croydon, pana Coppina   i przypomina swojego rodzica pod względem nawyku i budowy, ale ma większą łatwość kwitnienia. Przyda się więc jako pnącze w kolorze miedzi na południową ścianę, a jej mocny, słodki zapach jest dodatkowym walorem. Z rysunku widać, że nie jest to wystawowa róża,  jest na to zbyt luźna; ale do wymienionych celów będzie dobrze dostosowana; i bez wątpienia ze względu na swój bardzo wyrazisty kolor otrzymała od Komitetu Kwiatowego Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego nagrodę w postaci pierwszorzędnego certyfikatu. Pan Coppin bardzo dobrze wypowiada się o jej zaletach Ze swej strony dodajmy, że jeśli rośnie swobodnie na jego lekkiej glebie, możemy rozsądnie stwierdzić, że na bogatszych i głębszych glebach będzie rosnąć jeszcze swobodniej.”  

Od siebie dodam: Jedno mnie tylko niepokoi. Z pierwotnego opisu wynika, że to róża w jakichś tam odcieniach żółtego. Tak ją też przedstawia rycina. Jednakowoż fotografie które przejrzałem oscylują raczej w do jakichś form różu. Niespójność tą tłumaczyć sobie mogę jedynie tym, że to nuasetka  a te stabilnością kolorystyczną nie grzeszą.

Nordina

Fotografie – Ogród różany w Monza rok 2018

Courtyard collection

Hodowca – Pernile i Mogens Olesen, rok 1992.

Kwiaty – różowe, jaśniejące w miarę rozwijania się. Kwiaty formy płaskiej, średnicy 8-9 cm, półpełne, złożone z około 15 płatków.

Zapach – umiarkowany.

Krzew – Jest to niewielki klimber, wysokości około 2 m

Liście – ciemno zielone, półmatowe.

Pochodzenie -

Rosa Chinensis spontanea

Species

Synonimy – Henry’s Crimson China,

Hodowca – Odkryta w roku 1885 przez Augustine Henry’ego w roku 1885.

Kwiaty – pojedyncze, pięciopłatkowe, średnicy 5-7 cm.pojawiają się na pędach pojedynczo. Pewnym problemem jest  kolor tych kwiatów, jest on bowiem niestabilny i zmienia się w zależności od fazy rozwoju kwiatu od kremowego do krwiście czerwonego.

Zapach – pachnąca. Zapach herbatni?

Krzew – w pewnym uproszczeniu można nazwać ją pnącą.

To tyle w encyklopedycznym skrócie. Rozwińmy teraz to zagadnienie.

Nazwę Rosa chinensis nadał uprawnym formom róży chińskiej  Jacquin w 1768 r w Observationum Botanicarum . Dzika Rosa chinensis nie była znana na zachodzie Europy, dopóki Augustine Henry nie odkrył, że kwitnie w San-yu-tung   w pobliżu Lchang w zachodnim Hubei. Henry przybył do Hongkongu w 1881 roku.Rysunek okazów Henry’ego został opublikowany w The Gardener’s Chronicle w 1902 r., Ale dziką roślinę formalnie opisano dopiero w 1916 r. jako formę spontanea (Rehder & Wilson w Rehder’s Plantae Wilsonianae.

Żadne inne doniesienia o tej róży nie pojawiły się aż do 1983 r., kiedy to japoński botanik Mikinori Ogisu odkrył ją  w pobliżu Leibo Syczuan, niedaleko miejsca opisywanego przez Wilsona, kwitnącą w maju.   Jest to bardzo wcześnie kwitnący rambler z zwykle samotnymi kwiatami, które otwierają się na różowo z czerwonych pąków, wkrótce stają się ciemnoczerwone w słońcu i upale. W Devon, pisze Martyn Rix, wyhodowałem ją w szklarni, gdzie rosła i kwitła swobodnie, a także dobrze sobie radziła w kilku ogrodach w południowo-wschodniej Anglii.W maju 1983 r. Ogisu  pokazał Rogerowi Phillipsowi i mnie / pisze Martyn Rix/niezwykłą populację krzewów tej róży w pobliżu Ping-wu. Duże krzewy rozrzucone były na porośniętych zaroślami wzgórzach wokół przełęczy na wysokości 1400 m a niżej wplatały się w drzewa; kolory kwiatów wahały się od ciemnego szkarłatu, czerwieni lub różu i różu z ciemnym okiem i kremowej bieli z różowym brzegiem aż do prawie czystej bieli; rośliny tworzyły również solidnie uformowane krzewy na otwartej przestrzeni. Wszystko to podaję za artykułem Martyna Rix zamieszczonym na stronie  Historic Rose Group. Podróżował on wiele po świecie jako botanik i kolekcjoner roślin w tym również po Chinach. w roku 1993 wspólnie z Rogerem Philips wydał książkę  The  Ouest for the rose a w niej znajdziemy rozdział zatytułowany The Rose Quest in China, będący rodzajem pamiętnika a podróży po Chinach w poszukiwaniu źródeł naturalnych/dzikich/ róż chińskich. opowiada tam ,że Większość wiejskich ogrodów w Chinach zawiera egzemplarze  uprawianych róż, a niektóre z nich wydają się takie same jak te, które po raz pierwszy sprowadzono do Europy w XVIII wieku, jak na rysunkach Reevesa.

Widzieliśmy po wsiach krzewy o czerwonych kwiatach, bardziej wytrzymałe a niektóre pokazywały zmianę koloru z różowego na czerwony, w sposób charakterystyczny dla innych starych odmian róż chińskich, takich jak „Sophie’s Perpetual”.  zwykle wspinały się na drzewa lub rosły w żywopłotach. Wiele z nich miały białe smugi na wewnętrznych płatkach i były bardzo podobne do  pnącej odmiany„Fellemberg”. Powszechne również były również róże chińskie o kwiatach w kolorze różowym, podobne do „Single Pink China”, spotykaliśmy również odmiany o półpełnych kwiatach podobne do „Old Blush”. Można je było zobaczyć w kilku wioskach w Syczuanie.

Prawda, że zdumiewająca historia? Róża chińska/pochodząca z Chin/  już prawie 200 lat temu przeorała hodowlę róż w Europie a dopiero w 1885 została znaleziona, jeszcze później opisana a stosunkowo niedawno,bo w 1983 mogliśmy ją podziwiać , że tak powiem au naturel .

Rylona

Mieszaniec róży wichury

Hodowca – Szilveszter Gyory, rok 1999.To pierwsza róża wyhodowana przez Gyorego.

Kwiaty – Białe z bardzo nieznacznym nalotem różu w centrum kwiatu.  Kwiaty średnicy 8-9 cm, złożone z 30-40 płatków. Przypominają roślinę mateczną jaką była New Dawn, ale kwiaty jej sa złożone z większej ilości płatków.Nadają się na kwiat cięty.

Zapach -

Krzew – Jest to klimber o pędach dorastających do 3 m długości.

Liście – ciemno zielone, matowe.

Pochodzenie – New Dawn x Ilse Krohn Superior.

Pescan

Fotografia pochodzi ze strony ruzeskalicany. Tam też można ją nabyć.

Klimber.

Hodowca Szilveszter Gyory, rok 2011.

Kwiaty – karminowo różowe, średnicy  około 10 cm, złożone z 25 – 30 płatków.

Zapach -

Krzew – jest to klimber o wysokości około 2, 5 m.

Liście – średnio zielone, matowe.

Parę słów o historii związanej z tą nazwą. Otóż obywatelka słowacka , węgierskiej narodowości Malina Hedwig została pobita i okradziona ponieważ publicznie i głośno wypowiadała się po węgiersku w miejscowości Horne Myto. W efekcie prokurator słowacki oskarżył ją o krzywoprzysięstwo. nie było wyjścia musiała się odwołać do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka . Rząd Słowacji poszedł na ugodę i pani Malina została przeproszona.  Prawa jej reprezentował prawnik Roman Kvasnica , któremu Gyory zaproponował nazwanie róży jego imieniem, wzruszony Pan Kvasnica nie wiedział co odpowiedzieć. Koniec końców zaproponował by różę tę nazwać imieniem jego rodzinnego miasta Pescan. Pescan  – Pieszczany, to znane uzdrowisko słynne z wód geotermalnych.

Petite Bonheur

Fotografie – Ogród różany w Monza rok 2018.

Najprawdopodobniej jest to mieszaniec r. banksiae.

Hodowca – Michel Adam , rok 2007.

Kwiaty – o bardzo wyszukanej i niespotykanej budowie. Tworzą płaską rozetkę o zdecydowanie krótszych wewnętrznych płatkach, średnica kwiatu 4-5 cm. Do złudzenia przypominają chryzantemy języczkowe. Kwiaty różowe z tym że centrum kwiatu ma barwę ciemno różową , natomiast płatki zewnątrz są jasnoróżowe.

Zapach – umiarkowany.

Krzew – jest to obficie rozgałęziony klimber o bardzo giętkich i cienkich, bezkolcowych  pędach dorastających do 3 m długości. Idealna do upinania na wszelkiego rodzaju kratkach.

Liście – oliwkowo zielone o skórzastej teksturze, bardzo przypominają swym wyglądem róże banksa.

Irene Bonnet

Mieszaniec herbatni.

Hodowca – Clement Nabonnand, syn Gilberta, rok 1920 .

Kwiaty – różowe o ciemno różowym rewersie płatków. Kwiaty o klasycznej budowie, średnicy 10 cm, złożone z około 30- 40 płatków.

Zapach – umiarkowany.

Krzew – jest to klimber o pędach dorastających do 250 cm.

Liście – jasno zielone, półmatowe.

Pochodzenie nieznane, ale lekkie pochylenie kwiatów wskazywało by na bliskie pokrewieństwo z różami chińskimi.