Svejda Felicitas
Felicitas Svejda urodziła się w Wiedniu (Austria) w dniu 8 listopada 1920. Zdobyła dyplom inżyniera nauk rolniczych (doktora) w 1948 roku w Hochschule für Bodenkultur Wiedniu, gdzie pracowała jako asystent od 1947 do 1951 roku. W 1952 roku przeniosła się do Szwecji do pracy w Szwedzkiej Stacji Badawczej w Svalof. W 1953 roku wyjechała do Kanady i osiedliła się w Ottawie, gdzie pracowała w Centralnym Gospodarstwie Doświadczalnym w dziale statystyki potem w dziale zbóż Departamentu Rolnictwa.Natrafiła tam na kogoś bardzo mądrego , który stwierdził, że praca w zbożu to nie dla kobiet i skierował ja do prac nad roślinami ozdobnymi. Błogosławiony niech będzie jego „szowinizm”. Dalej kontynuowała karierę w Ottawie jako naukowiec w dziale roślin ozdobnych Genetyki i Hodowli Roślin Instytutu Badawczego, aż do przejścia na emeryturę w 1986 roku.
Felicitas Svejda wyhodowała, z udziałem Iana Ogilvie 25 odpornych na mrozy róż z serii Explorer nazwanych tak na cześć kanadyjskich badaczy i odkrywców. Zajmowała się hodowlą również innych roślin ozdobnych. Wyhodowała pięć odmian kompaktowych i odpornych na mrozy odmian weigeli, czterech philadelphusa i dwu odmian forsycji .
Jest autorem i współautorem 39 artykułów opublikowanych w czasopismach naukowych, np Canadian Journal Patologii Roślin, Canadian Journal of Plant Science, HortScience i Euphytica. Publikowała również w specjalistycznych czasopismach o róży lub handlowych takich jak The Rosarian i The Canadian Rose Annual kanadyjskiego Rose Society, American Rose Annual American Rose Society, Canadex i innych.
Otrzymała wiele nagród, w tym świadectwo zasług z Royal National Rose Society Wielkiej Brytanii (1985) i prestiżowy Złoty Medal Portland (2004) za różę „John Cabot” . Zdobyła również certyfikat zasługi z kanadyjskiej Fundacji Ozdobnych Roślin (1999) oraz tytuł doktora honoris causa nauk z York University w Toronto (2000), jako uznanie za jej wkład do rozwoju ogrodnictwa ozdobnego.
„Jesienią 1961 roku zostałam poproszona przez Agriculture Canada o zbadanie możliwości opracowania mrozoodpornych i powtarzających kwitnienie róż. (…) Nic nie wiedziałam o różach. To było błogosławieństwem, bo nie miałam z góry przyjętego poglądu. Musiałam się po prostu wszystkiego nauczyć. Najprostszym sposobem była nauka przez obserwację. ” Mówi Felicitas Svejda, w swoim opracowaniu : The Canadian Explorer Roses (2008)
Dodajmy, że program nakreślony przez Agriculture Canada był niesłychanie ambitny. Zakładał on wyhodowanie róż:
- odpornych na choroby grzybowe i nie poddających się infekcjom
- zdolnych do przeżycia zimą bez ochrony i mających łatwość regenerowania uszkodzeń mrozowych
-mających dużą łatwość rozmnażania drogą sadzonkowania i możliwość uprawy ich na własnych korzeniach
- wreszcie dających wysoką jakość kwiatów i charakteryzujących się ciągłością kwitnienia

Z tym programem w Agriculture Kanada, rozpoczęła w latach sześćdziesiątych ub wieku, w stacji w Ottawie dr. Felicitas Svejda interesujący program hodowlany. Stanęła przed problemem z gatunku kwadratowego koła. Wszak aby krzew kwitł przez cały sezon, musi on nadal rosnąć, podczas gdy odporność mrozowa zależy od jej wzrostu, zatrzymania się wegetacji, aby przygotować się na zimno, dylemat pozornie nierozwiązywalny. W swoim programie użyła róż powstałych w wyniku wcześniejszych wysiłków hodowlanych i skrzyżowano je z nowo wyhodowanymi różami z Europy. W ten sposób zainicjowano cykl hodowlany róż, które były odporne na mrozy, odporne na choroby, bujnie i obficie kwitnące i łatwo powtarzające kwitnienie oraz łatwe do rozmnażania z sadzonek . Kluczowym elementem w tym programie była rosa rugosa Thunb. oraz wówczas nowa hybryda, Rosa kordesii, wyhodowana przez firmę Kordes w Niemczech. Róża ta, jest stosunkowo odporną rośliną z długimi, energicznymi pędami i niezmiernie zdrowymi liśćmi. Doktor Felicitas Svejda, użyła również kilku powtarzających kwitnienie i niewielkich rozmiarów Rosa rugosa, odmian takich jak ‚Fru Dagmar Hastrup‚ czy ‚Schneezwerg‚ a nadto rosa laxa Retz, czy r.spinossisima altaica.Wyniki tego ambitnego programu na zawsze zmieniły oblicze ogrodów różanych północy.
W pierwszym etapie swoich prac zajęła się diploidami, krzyżując niektóre wybrane przez siebie rugosy jak np. Schneezwerg z różami chińskimi. Sprawa wydawała sie prosta, r.rugosa kwitnie ciągle i jest odporna na niskie temperatury podobnie jak i chińskie, ale krzyżówki te dały róże o kwiatach nie lepszych niż wyjściowa rugosa, mimo, że uzyskała 3500 siewek. Wyselekcjonowała niektóre, były to:
Bonavista/Schneezwerg x Nemesiss/
Elmira /Schneezwerg x Old Blush/ czy
Moncton /Schneezwerg x nn chińska/Okazało się , że potomstwo nie miało lepszych cech od rodziców. Kolejnym przykrym odkryciem było to, że te siewki F! nie produkują nasion. W sumie ten etap prac zakończy się wyselekcjonowaniem pewnych hybryd r.rugosa jak np.Martin Frobisher, Jens Munk, Charles Albanel czy Henry Hudson.
Opierając się na wiedzy i doświadczeniu zdobytym dzięki jej pierwszemu planowi, dr Svejda zrezygnowała z diploidalnych róż i opracowała nowy plan wykorzystujący wyłącznie tetraploidalne odmiany. Zwłaszcza R. × kordesii Wulff, nieoczekiwaną hybrydę Rugosa × Wichuraiana, R.kordesii jest jeszcze o tyle rzadkością że w świecie róż producentów pyłku nie brakuje , ale niewiele jest dobrych matek produkujących odpowiednią ilość dobrych nasion.A rosa kordesii warunki te spełniała, i jako dawca pyłku i jako producent nasion. Svejda uzyskała siewką z open polination Max Graf i skrzyżowała ją z rosa Kordesii, w ten to sposób powstała , gdzieś na początku lat osiemdziesiątych, słynna siewka L83 powszechnie przez używana przez nią i coraz bardziej powszechnie przez hodowców na całym świecie. Dobra jako roślina mateczna i jako dawca pyłku. Używa także niektórych hybryd Roberta Simoneta z Edmonton w Albercie.
Po przejściu Felicitas Svejdy na emeryturę, program padł ofiarą cięć budżetowych i posunięć oszczędnościowych rządu. Po odejściu dr Svejdy program hodowli róż przeniesiono do Ag-Can L’Assomption gdzie prace kontynuował Ian Ogilvie (hodowca roślin) i Neville P. Arnold (fizjolog roślin). Długo jeszcze po odejściu Svejdy jej siewki wpływały na rynek. Na przykład róże serii Artists. Zaczynają też już żyć własnym życiem w programach hodowlanych innych hodowców jak na ten przykład, Joyce Fleming, Ulrika Carlson-Nilson, Ping Lim czy zwłaszcza współczesne pokolenie hodowców jak Andre Carl czy Łukasz Rojewski.
Doktor Felicitas Svejda, zmarła 18 stycznia 2016 roku, zostawiając świat piękniejszym niż go zastała dzięki swym niezwykłym różom.
Szerzej o wynikach prac F. Svejdy i nie tylko, przeczytamy w artykule zatytułowanym: Odporne na mróz róże z Kanady .